Thương cây mắm như chính cái tên mộc mạc dân dã của nó. Người dân đất biển biết đến cây mắm từ khi sinh ra, lớn lên và cây mắm tựa như thể một phần thân thương trên mảnh đất chôn nhau cắt rốn của họ .Có đến vùng Đất Mũi, có dịp lướt xuồng trên những bãi bồi, lượn quanh những con kênh uốn lượn, hành khách mới có dịp thấy thế nào là sự kiên cường và sức sinh sôi mãnh liệt của một loài cây thuộc hệ sinh thái rừng ngập mặn. Cây mắm lút chút thành từng cụm bao dài xung quanh bãi bồi, những cây non tơ có, những cây chồi non xanh rờn cũng có và những cụm mắm mộc dầy trong xa xa giống như một cù lao nhỏ cũng có .
Về góc độ khoa học,cây mắm có tên khoa học là Avicennia marina. Có rất nhiều
loài mắm như mắm trắng, mắm đen, mắm ổi,…Cây con mọc thành bụi, thấp, khi lớn
nó thân gỗ cao đến 15 m đôi khi đến 30 m. Hoa có màu vàng cam đến vàng chanh. Vỏ
cây trơn màu lục bần đến xám tối, có các vết nứt. Đặc điểm nhận dạng của cây mắm
là bộ rễ không chỉ đâm xuống mà còn đâm lên khỏi mặt đất để lấy không khí.
Bạn đang đọc: THƯƠNG CÂY MẮM NƠI BÃI BỒI ĐẤT MŨI
Cây mắm mọc quanh rừng ngập mặn Mũi Cà Mau như một lá chắn
giúp bảo vệ bờ biển trước nguy cơ sạt lở do biến đổi khí hậu và nước biển dâng. Đây có thể nói là
một trong những loài cây có ý nghĩa quan trọng trong việc hình thành lên rừng
ngập mặn. Như chúng ta biết, bãi bồi Mũi Cà Mau được hình thành từ sự lắng đọng
phù sa của hai con sông lớn là sông Cửa Lớn và sông Bảy Háp. Mắm là cây tiên
phong của vùng đất bồi ven biển. Mỗi năm Mũi Cà Mau vươn ra biển được gần 80 –
100m cũng một phần nhờ loài cây mắm.
Đặc điểm của cây mắm là
loại cây dễ bén rễ ở vùng đất bồi, cắm bộ rễ tua tủa trên phần đất bùn tại bãi
bồi, những phần rễ mắm mọc ngược trở lên và tiếp tục giữ lại những lượng phù sa
bị sóng đánh vào bãi. Đến khi mảnh đất chỗ đó dần dần nổi lên khỏi mặt nước, mặt
đất bắt đầu săn lại thì cũng là thời điểm mắm cho quả. Vào khoảng tháng tư
hàng năm là thời điểm cây mắm bị sâu phá hoại trầm trọng. Thời điểm
này cây đước từ phía đất liền bắt đầu lấn chiếm ra phía bãi mắm. Do phải
tập trung nhiều vào bộ rễ để giữ đất nên phần thân và tán mắm bị sâu phá hoại
trầm trọng chẳng thể nào cạnh tranh lại với đước. Cây đước hưởng phù sa đất mới
nên phát triển xanh tốt và lấn át cây mắm. Đước vươn cao đón hết những ánh
mặt trời, tán đước che lấp toàn bộ loài mắm, thấp bé hơn bên dưới. Mắm
chết dần và trước khi chết, mắm vẫn còn kịp ra hoa, kết trái
và tung trái, vung hạt về phía chút đất non còn hoà với nước biển.
Những hạt mầm lại tiếp tục sinh sôi để giữ đất và đất từ đó lại tiếp tục
mở ra. Đó là lý do vì sao người dân Cà Mau hay nói “Mắm trước, đước sau,…” là
như thế.
Theo nhiều người dân Đất Mũi thì giá trị kinh tế tài chính của loài cây mắm không cao nhưng cũng hoàn toàn có thể dùng gỗ sửa chữa thay thế cho những loại gỗ khác với những mục tiêu khác nhau như làm cột đáy, làm củi đốt, cất nhà, … ; lá mắm hoàn toàn có thể dùng để hong đuổi muỗi và làm phân xanh bón cây ; hoa mắm tiềm ẩn nguồn mật để những loài ong hăng say đến xây tổ, đem lại nguồn mật ngọt dồi dào cho bà con Đất Mũi ; quả mắm có vị đắng chát nhưng lại là nguồn thực phẩm cứu đói cho những cán bộ chiến sỹ ta trong thời kháng chiến “ Cất nước từng lon, đói ăn trái mắm / Mà chẳng một ai muốn rời bỏ nơi này ” ( Quê anh, quê em – Soạn giả Trọng Nguyễn ), trái mắm như thể một dẫn chứng hùng hồn cho sức chịu đựng bền chắc dẻo dai của người và đất Cà Mau trong những quy trình tiến độ khó khăn của Đất nước. Và điều đặc biệt quan trọng hơn nữa là cây mắm đen còn được điều tra và nghiên cứu làm vị thuốc để chửa bệnh, người ta dùng vỏ thân và vỏ rễ mắm để điều trị bệnh phong cùi .
Lịch sử vùng đất Cà Mau trải qua hơn 300 năm hình thành và tăng trưởng, sức lực lao động và trí tuệ của con người đã đem đến cho vùng đất mới diện mạo xanh tươi, sức sống. Hàng triệu những lượt người mua năm xuôi về Đất Mũi để đặt chân lên mảnh đất địa đầu Cực Nam của Tổ Quốc. Chúng ta luôn biết rằng mảnh đất ấy luôn sinh sôi nảy nở, vươn mình lấn biển và có một loài cây vẫn không ngừng cần mẫn bí mật ngày đêm chắt chiu những hạt mầm của mình để tung về bãi bồi nơi phía biển .
Ảnh và bài viết: Dương Kim Chuyển
Source: https://dolatrees.com
Category: Cây
