Bài 4: TRUNG LƯỢNG CANXI VÀ VAI TRÒ DINH DƯỠNG ĐỐI VỚI CÂY TRỒNG – Phân Bón Miền Nam – Nâng tầm Nông sản Việt

CALCIUM
Ký hiệu : Ca

Phương pháp phân tích: TCVN1078:1999

Canxi là sắt kẽm kim loại màu xám bạc, mềm được điều chế bằng giải pháp điện phân từ fluorua canxi. Nó cháy với ngọn lửa vàng – đỏ và tạo thành một lớp nitrua bao trùm có màu trắng khi để ngoài không khí. Nó có phản ứng với nước tạo ra hidro và hidroxit canxi .
Canxi hay Calcium ( gọi tắt là Ca ) là nguyên tố có hóa trị 2, nên thường được viết là Ca + 2. Từ lâu, Ca được xếp vào nhóm dinh dưỡng trung lượng cùng với lưu huỳnh ( S ) và magie ( Mg ) nhưng vai trò của nó so với cây thì không phải ai cũng hiểu được tường tận .
Vai trò của canxi Cây hút canxi vào dưới dạng Ca + 2. Theo những tài liệu thì Ca đóng vai trò kích thích rễ cây tăng trưởng, giúp hình thành những hợp chất tạo nên màng tế bào, làm cho cây trở nên trưởng thành hơn. Ca làm tăng hoạt tính một số ít men, trung hòa những axit hữu cơ trong cây. Vì vậy, với cây ăn quả, bón Ca làm cho quả có lượng đường cao hơn, ngọt hơn. Các cây họ đậu như : lạc, đậu tương, đậu ván … thì Ca là chất dinh dưỡng rất quan trọng. Bởi thiếu Ca cây họ đậu sẽ bị lép hay hạt không no tròn. Vậy nên nông dân thường có câu : “ Không lân, không vôi thì thôi trồng lạc ” là thế. Khi cây hút nhiều Ca sẽ giúp hàm lượng đạm Nitrat ( N03 – ) giảm xuống, giúp cho những vi sinh vật rễ tăng trưởng thuận tiện, điều tiết can đảm và mạnh mẽ quy trình trao đổi chất của tế bào. Có thể thấy, Ca là cầu nối trung gian cho những thành phần hóa học của chất nguyên sinh và duy trì cân đối tỷ suất những cation và anion trong tế bào, cũng như hạn chế xâm nhập của những chất K +, Mg + 2, Na +, NH4 +. Ca làm giảm tính thấm nước của tế bào, nhưng lại làm tăng thoát hơi nước .
Khi bón canxi vào đất vai trò tiên phong là làm giảm ô nhiễm của những chất như Fe, Al, Cu, và Mn …, giúp giảm độ chua trong đất. Canxi lấy từ đâu ? Vỏ toàn cầu chứa khoảng chừng 3,64 % canxi nhưng do nguồn gốc đá mẹ, địa hình khác nhau và nhiều quy trình như mưa, bão, gió … và phương pháp canh tác của con người mà hàm lượng canxi trong từng loại đất, từng vùng khác nhau. Ca trong đất mất đi bằng nhiều con đường, nên sau 1 – 2 vụ trồng trọt, hàm lượng Ca giảm xuống rất rõ, nên phải phân phối Ca cho cây. Ngoài ra, can xi hiện hữu trong đá vôi nguyên chất chứa 54,7 – 56 % CaO ; đá vôi lẫn Dolomít chứa 42,4 – 54,7 % CaO ; đá vôi Dolomit hóa chứa 31,6 – 42,4 % CaO ; thạch cao ( Gypsum ) chứa 56 % CaO ; vỏ ốc, sò, sinh vật biển chứa 40 % CaO ; phân superphosphat chứa 12 – 14 % Ca ; phân lân nung chảy chứa 28 – 30 % CaO …

Cây thiếu canxi biểu hiện thế nào?

Khi thiếu Ca, triệu chứng biểu lộ trên cây cho ta thấy là đầu chóp lá và hai bên mép lá chuyển sang màu bạc trắng, sau đó hóa đen rồi uốn cong và xoắn lại. Cấu trúc của tế bào bị hại, lá non, đọt non bị tác động ảnh hưởng trước, tiếp đến là hệ rễ làm ảnh hưởng tác động đến năng lực hút nước và hấp thụ dinh dưỡng của cây. Ở thân cây thường Open rễ phụ, lông hút, rễ sinh trưởng chậm. Khi thiếu Ca nặng, hoa quả bị thối từng mảng, còn thừa Ca chưa thấy biểu lộ rõ những triệu chứng ra bên ngoài. Ca có ảnh hưởng tác động tương hỗ với 1 số ít ion nên làm giảm tỷ suất hút những ion đó. Ví dụ, làm hạn chế hút đạm dạng NH4 + nên giảm mối đe dọa do thừa N gây ra, giảm bớt lượng Na + cũng giảm tai hại của chất này so với cây .
Nếu không phải là đất phèn thì chỉ cần sử dụng 300 – 400 kg phân dạng này / ha là thỏa mãn nhu cầu đủ lượng Ca tốt nhất cho cây. Nếu bón thừa Ca, trước hết Ca hoạt động giải trí ở quanh vùng rễ để khử độc cho cây tốt nên phần lợi vẫn lợi thế hơn. Tuy vậy để sử dụng mặt lợi này của Ca, thường ta bón liều lượng Ca cao vào lúc làm đất trước khi gieo cấy 1 – 2 tuần sẽ có lợi nhiều hơn. Đất nào phải bón canxi ? Nói chung đất có độ pH thấp hơn 6,5 đều cần bón Ca. Như vậy, đất nông nghiệp của nước ta vùng nào cũng cần bón Ca nên cần ưu tiên bón cho đất có pH dưới 5,5 đó là đất xám và đất phèn .
Về liều lượng thì tùy thuộc vào mức độ chua nhiều hay ít để phân chia lượng Ca cho tương thích. Ca có hai công dụng chính khi được bón vào đất :
– Thứ nhất giúp khử độc để nâng pH của đất lên .
– Thứ hai, cung ứng Ca cho cây hút, khi pH đã được cải tổ, chất độc giảm, bộ rễ có điều kiện kèm theo tăng trưởng thì năng lực hút nước và chất khoáng của bộ rễ được tăng cường, giúp cho cây thêm khỏe mạnh .
Vì vậy, tùy theo thiên nhiên và môi trường đất mà quyết định hành động bón nhiều hay ít phân có chứa Ca. Nhưng mức tối thiểu cũng cần bón khoảng chừng 500 kg / ha như vôi nung ( CaO ) thì mới đủ phân phối cho hai tính năng của Ca bón vào .

Nguyên liệu nào bón cho đất sẽ cung cấp Ca tốt nhất?

Trong những nguyên vật liệu có chứa Ca kể trên, nếu dùng đá vôi hay vỏ sò, vỏ ốc, sinh vật biển … cần phải nung kỹ, tạo thành CaO mới bón. Các dạng vật tư như Dolomit, thạch cao thì hoàn toàn có thể bón trực tiếp được nhưng thường bón như dạng bón lót. Còn super phosphate hay phân lân nung chảy thì dùng thuận tiện, nhưng phần đông cũng để bón lót hoặc bón thúc, đặc biệt quan trọng là trên đất phèn .

Đá vôi được nung thành vôi

Các dạng canxi

– Đá vôi nguyên chất 54,7 – 56,1 % CaO
– Đá vôi lẫn dolomit 42,4 – 54,7 % CaO
– Đá vôi dolomit hóa 31,6 – 42,4 % CaO
– Thạch cao 56 % CaO
– Vỏ sò, ốc, sinh vật biển 40 % CaO
– Superphosphate 18 – 21 % Ca
– Triple Superphosphate 12 – 14 % Ca
Đơn vị tính hàm lượng canxi là % Ca, % Cao, % CaCO3

Canxi trong đất:

* Hàm lượng Canxi trong đất :
– Nồng độ Canxi của mặt đất là 3,64 % và biến hóa tùy theo loại đất .
– Canxi trong đất sống sót dưới dạng những khoáng nguyên sinh .
– Canxi trong đất hoàn toàn có thể mất đi do thoát thủy, VSV hấp thụ, hấp thu xung quanh những thành phần sét, tái kết tủa dưới dạng Ca thứ sinh .

* Tác dụng của canxi:

– Giảm độ chua trong đất, giảm sự gây độc của Mn, Fe, Cu, Al ( nếu hàm lượng cao ) .
– Rất thiết yếu so với vi trùng cố định và thắt chặt đạm .
– Tỉ số Ca / tổng số cation từ 0,1 – 0,15 thích hợp cho sự tăng trưởng của rễ cây bông .
Vai trò của canxi

Canxi trong cây:

* Hàm lượng Canxi trong cây :
– Cây hấp thụ Canxi trong đất dưới dạng Ca2 + .
– Nồng độ Ca cho nhu yếu của cây trồng từ 0,1 % – 5,0 % của khối lượng chất khô .
– Canxi trong rễ thường cao hơn lượng cây cần hút .
– Cây hút Ca2 + được bởi những đầu rễ non .
* Tác dụng của canxi :

– Kích thích rễ và lá cây phát triển.

– Hình thành những hợp chất cấu thành màng tế bào, làm cây trở nên trưởng thành .
– Giúp làm giảm hàm lượng đạm Nitrat trong cây .
– Tăng cường hoạt tính của 1 số ít mạng lưới hệ thống men trong cây .
– Trung hòa những axit hữu cơ trong cây
– Rất thiết yếu cho sự tăng trưởng của hạt đậu .
– Tăng cường sự tăng trưởng của bộ rễ, kích thích hoạt động giải trí của VSV, hút những nguyên tố dinh dưỡng khác .
– Điều tiết can đảm và mạnh mẽ quy trình trao đổi chất và sinh lý của tế bào .
– Cầu nối trung gian giữa những thành phần hóa học của chất nguyên sinh
– Duy trì cân đối cation – anion trong tế bào .
– Hạn chế sự xâm nhập của cation K +, Mg2 +, Na +, NH4 + vào tế bào, là yếu tố chống độc cho cây .
– Làm giảm tính thấm nước cuả màng tế bào, tính hút nước của cây mà lại tăng sự thoát hơi nước .
Sự thiếu canxi so với cây trồng
– Tế bào bị hủy hoại, rễ, lá, và những phần khác của cây đều bị thối và chết .
– Hiện ra thứ nhất là đầu lá và mép lá bị hóa trắng sau hóa đen rồi phiến lá bị uốn cong và xoắn lại, cấu trúc của màng sinh chất và màng những bào quan bị hư hại canxi
– Thể hiện ra trong những mô non đang phân loại và hệ rễ bị hư hại .
– Tế bào đang phân loại không hình thành được vách tế bào mới .
– Xuất hiện những tế bào nhiều nhân đặc trưng so với mô nhân sinh thiếu canxi .
– Tăng sự Open rễ phụ và lông hút, rễ sinh trưởng chậm
Vai trò của vôi ( CaCO3 ) trong quy trình tái tạo đất

Các phản ứng vôi trong đất:

* Phản ứng của vôi với nhóm acid carboxylic trong chất hữu cơ .
RCOO ]
2R – COOH + CaCO3 = Ca2 + + H2O + CO2
RCOO ]
– Nếu đất ít chua, bicarbonate hoàn toàn có thể tạo thành sau khi bón vôi
RCOO ]
2R – COOH + CaCO3 = Ca2 + + 2H2 CO3 + Ca2 +
RCOO ]
* Phản ứng với Al3 + trên khoáng sét, làm giảm độ độc của nhóm
2A l3 + – Keo đất + 3C aCO3 = 2A l ( OH ) 3 + 3C a2 + – Keo đất + 3H2 O + 3CO2
* Trung hòa độ chua của đất
[ KĐ ] – 2H + CaCO3 = [ KĐ ] – Ca + H2O + CO2
H2CO3 + CaCO3 = Ca ( HCO3 ) 2
* Khử được tai hại của đất mặn
[ KĐ ] – 2N a + CaSO4 = [ KĐ ) – Ca + Na2SO4
Rửa trôi

Biện pháp bón vôi:

– Bón vôi thường hiệu suất cao cao nhất so với dất chua và đất bạc mầu .
– Ngoài công dụng cải tạo hoá tính, lí tính của đất, tạo độ chua thích hợp cho sự tăng trưởng thông thường của cây trồng và vi sinh vật có ích đồng thời còn bảo vệ phân phối cho cây trồng một nguyên tố dinh dưỡng rất thiết yếu .
Chu kỳ bón vôi

– Đất chua mặn, đất phèn bón 45 – 60 tạ/ha sang vụ 2 đã hết hiệu lực.

– Đất bạc mầu bón 5,6 – 23 tạ / ha cũng chi bội thu được vụ 3 .
– Đất phù sa cổ bón 12,5 – 50 tạ / ha hiệu lực hiện hành còn đến vụ thứ 4 .

 Sưu tầm và biên tập ks Lê Minh Giang

Source: dolatrees.com
Category: Cây