Cây sa nhân tím

Tên tiếng anh / Tên khoa học :
Amomum longiligulare

1. Giá trị kinh tế của cây sa nhân tím

Sa nhân tím là một loại dược liệu quý, ở Việt Nam Sa nhân đã được biết đến từ rất lâu đời là vị thuốc cổ truyền trong y học dân tộc. Sa nhân tím là vị thuốc quí, chuyên trị nhiều loại bệnh về đường ruột. Bước đầu đã thống kê được 60 đơn thuốc có vị Sa nhân dùng trong các trường hợp ăn không tiêu, kiết lỵ, đau dạ dày, phong tê thấp, sốt rét, đau răng, phù thũng. Ngoài ra, Sa nhân còn được dùng làm gia vị, hương liệu để sản xuất xà phòng, nước gội đầu và xuất khẩu ra nhiều nước trên thế giới.

Việc trồng Sa nhân tím dưới tán rừng tự nhiên và rừng trồng góp thêm phần hạn chế xói mòn, ngăn ngừa và hạn chế lũ lụt nhằm mục đích Giao hàng cho sản xuất nông nghiệp và đời sống. Cây Sa nhân tím không tranh chấp đất với những loại cây cối khác mà chỉ tận dụng đất dưới tán rừng để tăng nguồn thu nhập trên một đơn vị chức năng diện tích quy hoạnh .

2. Đặc điểm hình thái cây sa nhân tím

Sa nhân tím là cây thân thảo sống lâu năm, thân rễ khoẻ, bò lan dưới đất mỏng dính, có khi nổi lên trên mặt đất, tái sinh bằng thân ngầm. Chiều cao cây 2,0 – 2,5 m, là loài duy nhất có bẹ lá ôm thân bong ra ở gần đỉnh bẹ dài 2-3 cm. Lá hình elip, hình mác, chiều rộng 4-6 cm, chiều dài 30-35 cm. Hoa dạng bông mọc cụm từ thân ngầm, có cán, mỗi cụm thường 8-12 bông. Cánh hoa màu trắng, có sọc đỏ ở giữa, viền vàng, bầu hơi phồng có lông và vòi nhụy có lông tơ ngắn. Cụm quả từ 4-8 quả, cuống quả ngắn có gai, quả hình tròn trụ hoặc hình trứng trên có những gai nhỏ, quả dài 2 cm, rộng 12 – 15 mm, hạt có đường kính 3 mm .

Cây Sa nhân dưới tán rừng

3. Điều kiện gây trồng cây sa nhân tím

3.1. Cây sa nhân tím được trồng nhiều ở đâu?

Cây Sa nhân thuộc loại cây nhiệt đới, chỉ sinh trưởng ở những vùng có độ ẩm cao, nhiều sương mù và dưới tán cây rừng.

Sa nhân tím phân bổ nhiều ở 1 số ít tỉnh như Phú Thọ, Cao Bằng, Hà Giang, Phú Yên, Ninh Thuận, Tỉnh Bình Định, Khánh Hoà, Tỉnh Quảng Ngãi, Đắc Lắc, Gia Lai … Tại Tỉnh Quảng Ngãi, Sa nhân tím phân bổ ở toàn bộ 6 huyện miền núi và tập trung chuyên sâu nhiều ở huyện Ba Tơ, Minh Long …

3.2. Điều kiện sinh thái của cây sa nhân tím

Sa nhân chỉ trồng thích hợp ở vùng rừng núi, cao dưới 800 m so với mực nước biển, lượng mưa trung bình / năm 1.000 – 3.000 mm .
Cây Sa nhân thuộc loại cây nhiệt đới gió mùa, thích hợp ở nhiệt độ trung bình hằng năm từ 22 oC – 28 oC. Ở nhiệt độ cao quá hoặc thấp quá cây tăng trưởng kém và ít đậu quả. Sa nhân ưa bóng, đa phần sống dưới tán cây rừng. Khi bị tán cây rừng che bóng quá nhiều thì mọc rất rậm rạp, ít ra hoa tác dụng .

Cây Sa nhân thường mọc trên các sườn núi, ở độ cao khoảng 300-350 m so với mặt biển trở lên. Sa nhân thường phát triển tốt ở những vùng có lượng mưa hàng năm khoảng 2500 mm, độ ẩm bình quân hàng năm trên 80%.

Cây Sa nhân trong tự nhiên có năng lực thích nghi với nhiều loại đất, nhưng sinh trưởng tốt và cho sản lượng quả cao trên vùng đất đồi núi có pha cát, có nhiệt độ trong đất từ 50-60 % và thoát nước tốt. Vùng đất chọn để trồng Sa nhân phải có nhiệt độ không quá cao hoặc quá thấp, xê dịch từ 22 oC – 30 oC. Ðêm và sáng sớm thường có sương mù là tốt nhất để cây Sa nhân dễ ra hoa và đậu quả. Đất xốp, còn đặc thù đất rừng, ẩm mát không dốc lắm, dưới độ tán che 0,5 – 0,6. Không nên trồng ở nơi đất mỏng dính, khô hạn, nghèo hoặc đất rừng có độ tán che quá lớn .

Nguồn : Giáo trình nghề trồng và khai thác 1 số ít cây dưới tán rừng – Bộ NN&PT NT

Source: dolatrees.com
Category: Cây