Những lời đồn đại
Dọc đường đi, Hải kể hồi trước, lúc chưa có QL61B này, muốn vô đây, du khách thường theo lộ Vòng Cung qua phà đến Nhơn Nghĩa rồi… hỏi thăm đi tiếp tới đây. Giờ thì đi đơn giản, thuận lợi hơn rất nhiều.
Bạn đang đọc: Gốc gừa cổ thụ gần 160 năm tuổi ở Cần Thơ
Dù tấm biển hướng dẫn vào Giàn Gừa khá nhã nhặn dựng ven đường nhưng Hải cho biết gần đây, khách du lịch là người quốc tế tìm đến Giàn Gừa ngày càng đông. ” Ngày thường cũng vài ba trăm, còn dịp nghỉ lễ, nhất là dịp nghỉ lễ trồng lại gừa và lập miếu thờ Bà vào ngày 28/2 âm lịch, khách có tới cả chục ngàn người, sum sê, chật ních con đường này. Người ta tới để khấn vái. Bà và thần Hổ rất linh lắm ! Ai yếu bóng vía, vô đây là bị Bà và thần Hổ nhập vào ngay … ” – Hải nói với vẻ rất tin vào quốc tế hữu thần .
Sau chặng ngoằn ngoèo chừng 2 cây số, Hải dừng xe trước cổng màu vàng, có chữ đỏ : ” Cổ Miếu Bà Thượng Động Cố Hỉ “. Cổ Miếu nằm sát con rạch Bà Thợ .
Vừa bước vào cổng cổ miếu, tôi thật sự rùng mình và chợt nhớ đến hình ảnh trong phim ” Ma cây ” của đạo diễn Sam Raimi ( người nổi tiếng với bộ phim “ Người nhện ” ) được sản xuất từ cách nay hơn 30 năm. Trước mắt tôi là hàng chục, hàng trăm thân gừa, nhánh gừa với đủ kích cỡ, quấn quýt lấy nhau. Người dân địa phương gọi nơi đây là ” Giàn Gừa ” là vì vậy .
Ở miền sông nước này, tôi vẫn thường thấy cây gừa mọc hoặc được trồng ven kênh rạch. Người dân nơi đây thường trồng gừa để chống sụt lún, thậm chí còn để làm chỗ cho … gà ngủ. Và vào thời đại đất sản xuất bị thu hẹp, nhưng diện tích quy hoạnh trồng gừa vẫn không đổi khác. Và đó cũng là điều khiến không riêng gì tôi mà có vẻ như tổng thể những ai lần tiên phong đặt chân tới đây đều đặt dấu hỏi về nguyên do sự sống sót của những ” cụ gừa ” .
Theo hướng dẫn của một phụ nữ đang làm công quả, tôi bước lại làm quen với người đàn ông có nước da đen đúa, khuôn mặt hiền hậu, đậm nét nông dân. Nghe tôi ra mắt, ông lấy ghế, rồi rót trà mời tôi. Ông tên là Lê Văn Tư, 63 tuổi. Ông Tư cho biết việc làm hiện tại của ông giống như … thường trực của ban quản trị di tích lịch sử này. Còn nhân duyên ông trở thành người gắn bó với di tích lịch sử này từ nhỏ đến giờ, không giống như nhiều người làm công quả khác mà nơi đây chính là do ông cùng cháu chắt thuộc tộc họ Nguyễn gắn với Giàn Gừa đầy lịch sử một thời .
Một góc Giàn Gừa.
Mời tôi ăn miếng bánh để ” lấy lộc của Bà “, ông Tư hướng dẫn tôi thăm quan một vòng Giàn Gừa. Chỉ tay về hướng vườn cây ăn trái cách đó không xa, ông bắt chuyện : ” Đất đai quanh đây phì nhiêu, trồng cây gì cũng xanh tốt. Mỗi công đất ở đây giờ cũng có giá mấy cây vàng. Hồi trước, vùng này dân còn thưa thớt, giờ thì sinh động hơn mấy chục lần. Đất chật, người đông, vậy nhưng gừa thì mọc vô tư, không ai dám đụng đến dù chỉ là ngắt một chiếc lá ” .
Từ lời kể của ông Tư và một số ít người dân đang sống cạnh ” cụ gừa “, tôi xâu chuỗi lại được câu truyện thế này : Vào giữa thế kỷ XIX, đơn cử là khoảng chừng năm Đinh Tỵ 1857, có nhiều nhóm người từ sông Tiền di cư đến làng Nhơn Nghĩa này khẩn hoang. Trong số những nhóm người này, có ông Cả. Và do ông họ Nguyễn nên nhiều người quen gọi ông là ông Cả Nguyễn .
Theo lời kể, vào thời gian đấy, cạnh phần đất phì nhiêu đã được khẩn hoang của ông Cả Nguyễn có một khu vực rộng khoảng chừng 1 hecta gừa cổ thụ ; chúng mọc sum sê và đan lấy nhau .
Nhiều người trong đoàn dân tìm hiểu và khám phá đất mới từng nằm chiêm bao, linh tính về sự sống sót đầy huyền bí của một ” thần ” ở vùng này, nhưng không mấy người nghĩ đó là những ” cụ gừa “, mà chỉ nghĩ đến ” thần hổ “. Trong khi đó, việc làm khẩn hoang, lan rộng ra thêm vùng đất phì nhiêu khiến họ bỏ lỡ những ý nghĩ chưa rõ ràng trong tâm linh .
Nhiều người đã xem khu vực có nhiều cây gừa đang sống bấy giờ là tiềm năng tìm hiểu và khám phá. Có người nghĩ, nếu không phá bỏ rừng gừa này thì chẳng khác công dã tràng, bởi gừa cứ sinh sôi, tăng trưởng ra khu vực đất mình đã khai hoang. Từ ý nghĩ này, 1 số ít người trong dòng họ Nguyễn tại Nhơn Nghĩa bấy giờ quyết định hành động phá bỏ ” rừng gừa ” .
Vẫn theo lời kể, vào một ngày nắng như đổ lửa, một người trong dòng họ Nguyễn lặng lẽ lấy rơm, rạ cùng nhiều chất dễ cháy khác chất xung quanh những ” cụ gừa “. Tiếp đó, ông tập trung chuyên sâu thêm một lượng lớn rơm, rạ rồi chất thành một đường dẫn nối dài từ gốc cây gừa cổ thụ, có rễ, tán lá chi chít nhất đến mảnh ruộng có cây mù u cách đó chừng công đất. Xong, ông châm lửa … Được gió tiếp sức, chẳng bao lâu sau, ngọn lửa cháy lan về phía rừng gừa. Chẳng mấy chốc, dân trong làng thấy rừng gừa oằn mình trong khói lửa .
Nhìn lửa cháy, nhiều người tâm đắc tới đây sẽ có thêm đất để cấy trồng. Nhưng cũng có nhiều người, trong đó có con, cháu của người đặt rơm đốt rừng lo ngại khi biết đấy là chủ định của ông chứ chẳng phải do vô ý. Nghe tin báo chẳng lành rằng ở nhà có hai người thân trong gia đình vừa bất ngờ đột ngột lăn ra chết, người từng đặt rơm đốt rừng gừa bán tín, bán nghi bởi sáng lúc ông chuẩn bị sẵn sàng đi thăm … lửa ” bén ” tới chân ” cụ gừa ” chưa, thì hai người thân trong gia đình của ông còn mạnh khỏe. Khi chạy về nhà, thấy tin báo là thực sự, ông mới linh tính về một sự liên hệ mang tính nhân quả, đơn cử là do ông dám động tới những cây gừa cổ thụ của xứ này .
Người đàn ông đốt cây gừa ấy hối hận trước việc làm của mình. Ông rất buồn và bỏ đi biệt xứ .
Thế nhưng thảm họa thì chưa chịu dừng lại ở đó. Chưa đầy tháng sau, xóm nhà của dòng họ Nguyễn xuất hiện dịch bệnh. Theo xác lập của của người dân trong làng sau này, đó là dịch tả. Và trận dịch đã cướp đi tính mạng con người của mấy chục người .
Trong lúc dịch bệnh còn đang hoành hành thì có ông thầy Bảy chuyên bốc thuốc Nam từ vùng Bảy Núi (An Giang) ghé qua xóm này. Nghe chuyện dân làng chết hàng loạt sau khi “cụ gừa” bị chết cháy, thầy Bảy tới lui xem xét mấy lượt rồi phán: “Cây gừa là chỗ của Bà ngự. Phá cây gừa, động đến chỗ thiêng, Bà nổi giận, gây họa là đúng rồi (?!)”.
Xem thêm: Kỹ thuật trồng Bồ đề
Dù là ngày thường, nhưng có rất đông người dân đến thăm viếng Miếu Bà.
Vậy là theo lời khuyên dạy của ông thầy, những người trong dòng họ Nguyễn đã lập đàn khấn vái, cầu xin. Trong khói hương nghi ngút đầy sắc tố huyền bí, đại diện thay mặt cho cả dòng họ Nguyễn của làng quỳ, cúi đầu cam kết với Bà : ” Sẽ trồng lại cây gừa khác. Tuyệt đối không ai động tới. Ai xâm phạm sẽ chịu trừng phạt … ” .
Ông Tư dẫn tôi đến vị trí gốc gừa chính ( gốc cái ), nằm cạnh ngôi miếu thờ Bà Thượng động Cố Hỉ, kể thêm : ” Quả đúng như lời thầy Bảy nói, sau khi cây gừa được trồng lại, dịch bệnh, tai ương không còn hoành hành nữa, đời sống được bình yên. Con cháu họ Nguyễn đã dựng ngôi miếu thờ này để cầu mong Bà ban cho mọi điều tốt đẹp ” .
Tôi bước đến khu vực trước Miếu Bà Cố Hỉ – nơi có khá đông khách thập phương, trên tay mỗi người cầm mấy nén nhang, chờ được tới lượt mình khấn vái. Tôi tranh thủ hỏi một phụ nữ vừa thắp nhang cho Bà và thần Hổ cạnh đó xong, chị không giấu giếm : ” Bị tôi la rầy, nó giận tôi đi đâu chẳng về nhà mấy bữa nay. Nó là con trai duy nhất của tôi. Tôi đến thắp nhang nhờ Bà khuyên nó về giùm “. Một người trẻ tuổi khác thì bộc bạch nguyên do anh vào ” khấn Bà ” là để ” ông chủ ” sớm trả mấy tháng lương .
Ông Tư kể thêm với tôi rằng, bà con trong vùng chuẩn bị sẵn sàng khai trương mở bán quán, dựng vợ gả chồng cho con cháu, sẵn sàng chuẩn bị đi xa, thậm chí còn học viên, sinh viên chuẩn bị sẵn sàng thi tuyển cũng tới đây đốt nhang xin Bà phù hộ .
Tôi hỏi thêm về sự rất linh sau khi tận mắt chứng kiến tộc họ Nguyễn thực hiện lời cam kết ấy, ông Tư cho biết, có rất nhiều chuyện ” rất rất linh ” mà ông và nhiều người dân ở đây đều biết chứ chẳng phải nghe kể lại. Chẳng hạn như vào năm 2008, một người khi đến đây thắp nhang cho bà đã lén trộm bát nhang bằng đất sét về để cầu xin được trúng số đề .
” Khoảng 11 giờ đêm, tôi rình và phát hiện người này quay trở lại để trả bát nhang. Tôi nói nhẹ nhàng : Sao mấy chú dám làm như vậy, không sợ Bà không dễ chịu sao ? Chẳng ngờ chỉ sau một tuần, người này bị bệnh rồi chết ” – ông Tư kể .
Một di tích – cần được gìn giữ
Bên cạnh những chuyện giống như lịch sử một thời, những chuyện thuộc về tín ngưỡng, nằm sâu thẩm trong tâm linh của mỗi người quanh đây hoặc đến đây, gần cả ngày nán lại Giàn Gừa nằm trên phần đất rộng khoảng chừng 2.700 mét vuông này, chúng tôi còn nghe câu truyện cảm động dạng ” rừng che bộ đội, rừng vây quân địch ” .
Trong những năm kháng chiến, nhất là quy trình tiến độ Mỹ – ngụy ra sức khủng bố, đàn áp những trào lưu Cách mạng, lê máy chém đi khắp miền Nam, Giàn Gừa là khu vực bảo đảm an toàn của cán bộ cách mạng địa phương. Nơi đây từng là một trong những nơi hội họp của biệt động thị xã Cái Răng ; từng là nơi mở lớp giảng dạy, đào tạo và giảng dạy đội ” biệt động mật ” để phân phối cho những cơ sở nội thành của thành phố hoạt động giải trí, do chiến sỹ Nguyễn Việt Dũng – Thị đội trưởng thị xã Cần Thơ, đảm nhiệm .
Để sẵn sàng chuẩn bị cho cuộc Tổng tấn công năm Mậu Thân 1968, ta đã chọn đây làm nơi cất giấu vũ khí, đạn dược. Từ đây theo con rạch Bà Thợ, bộ đội chuyển vũ khí ra vàm Rạch Sung, vàm Bà Hiệp đến sông Cần Thơ để tiến công vào cơ quan đầu não Vùng IV giải pháp của Mỹ – ngụy. Giàn Gừa còn là nơi diễn ra nhiều cuộc hội họp tiến hành kế hoạch, nghị quyết, thông tư quan trọng của Khu ủy, Tỉnh ủy Cần Thơ, góp thêm phần tạo ra sự thành công xuất sắc của Đại thắng Mùa xuân 1975 .
Chính vì những đặc thù vừa kể, ngày 7/4/2013, Giàn Gừa được Ủy Ban Nhân Dân TP Cần Thơ xếp hạng là di tích lịch sử lịch sử dân tộc .
Có một sự kiện khiến người dân địa phương và những ai từng biết đến Giàn Gừa đều cảm thấy xứng danh và tự hào. Đó là cụm cây gừa gần 160 năm tuổi nằm trong di tích lịch sử lịch sử vẻ vang Giàn Gừa đã được công nhận là Cây Di sản Nước Ta. Vào thời gian giữa năm 2013, đây là Cây Di sản Nước Ta tiên phong của đồng bằng sông Cửu Long .
Trong vài năm trở lại đây, Giàn Gừa – thắng cảnh đẹp, cái nôi cách mạng và cũng là nơi hoạt động và sinh hoạt văn hóa truyền thống, tín ngưỡng của người dân miền Tây, được chính quyền sở tại và nhân dân địa phương chăm sóc góp vốn đầu tư, sửa sang, tăng cấp. Hôm tôi đến Giàn Gừa, nghe kể có một người dân nơi đây mua thêm gần 2.400 mét vuông đất cạnh đó và đã làm thủ tục hiến Tặng cho ban quản trị di tích lịch sử. Hiện Giàn Gừa đang được quy hoạch thành khu du lịch sinh thái xanh – sông nước lịch sử dân tộc ..
Ông Nguyễn Hữu Phước – Phó trưởng Ban Văn hóa – Xã hội Khu di tích Giàn Gừa, cho biết ngoài lễ chính vào ngày 28/2 âm lịch (ngày trồng lại gừa và lập miếu Bà Cố Hỉ) để cầu mong quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, làm ăn phát đạt; hằng năm, tại Giàn Gừa còn có hai lễ phụ là lễ kỷ niệm Ngày Thương binh – Liệt sĩ 27/7 và Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam 22/12.
Xem thêm: Giá bao nhiêu? Phân loại 2021
Nhiều hành khách thật sự xúc động khi thấy trong khuôn viên Giàn Gừa còn có Đền thờ Bác Hồ và bàn thờ cúng 10 cô gái quyết tử tại Ngã ba Đồng Lộc .
Source: dolatrees.com
Category: Cây
