Cây có phân bổ tập trung chuyên sâu tại những tỉnh vùng Đông Bắc và Tây Bắc ( Quảng Ninh, TP Lạng Sơn, Lai Châu, Hà Giang, Tỉnh Lào Cai, Cao Bằng ) ; Vùng khu 4 cũ ( Thanh Hoá, Nghệ An, thành phố Hà Tĩnh, Quảng Bình ) .
Theo Nguyễn Hoàng Nghĩa ( 1997 ) cây sở sinh trưởng tăng trưởng tốt trên những vùng đất đồi, đất cát pha, đất feralit đỏ vàng, đất rừng mới khám phá có tầng đất dày trên 50 cm, thoát nước, độ dốc không quá 25 %, pH 4-5. Cây có khoanh vùng phạm vi phân bổ rộng, hoàn toàn có thể ở độ cao lên đến 1800 m ( Sìn Hồ, Lai Châu ) nhưng thích hợp nhất là độ cao dưới 800 m so với mực nước biển. Lượng mưa thích hợp 1.200 mm-1. 500 mm / năm, tối thấp 750 mm / năm. Cây dưới 5 tuổi cần được che bóng, từ 5 tuổi trở lên sống trong điều kiện kèm theo sáng trọn vẹn. Giai đoạn ra hoa, hiệu quả, cây có nhu yếu ánh sáng khá cao, cần tổng số giờ nắng trung bình năm từ 1.800 – 2.200 giờ thì mới sai hoa, quả và quả cho hàm lượng dầu cao .
Bạn đang đọc: Tác động các biện pháp khoa học kỹ thuật để nâng cao giá trị cây sở – Camellia sasanqua Thunb tại Quảng Ninh
Ảnh : Hoa sở Bình Liêu năm 2019
Là loại cây phòng hộ đa công dụng, cây sở không kén đất, chịu được đất xấu, đất bạc mầu, kể cả đất nhiễm chua phèn, mọc khoẻ trên những đồi đất lẫn sỏi đá, có đá lộ đầu. Ghi nhận tại Nghệ An, cây có năng lực chịu được nhiệt độ cao của gió Lào và nhiệt độ thấp kèm sương muối, cây không bị cháy lá, khô cành do sương muối. Nghiên cứu của Hoàng Thị Thế, Đỗ Thanh Vân ( năm ngoái ) cho thấy cây sở đạt tỷ suất sống cao ( 91 % ) và sinh trưởng tăng trưởng trên bãi thải sau khai thác than tại Quảng Ninh ( đất chưa có cấu trúc, rời rạc, tỷ suất sít, đá lẫn cao, năng lực giữ nước kém ). Kết quả theo dõi sau 3 năm cây đạt chiều cao trung bình 70 cm, ra hoa hiệu quả .
Ảnh : Cây sở trồng trên bãi thải sau khai thác than
Hiện nay, những giống sở đang được gây trồng đa phần là những giống sở địa phương. Có những loại như : sở chè, sở cam, sở quýt, sở lê, sở lựu. Về cơ bản, những giống sở này có một số ít đặc thù hình thái bên ngoài như cấu trúc thân cây, phương pháp phân cành và lá cây tương tự như nhau. Tuy nhiên, cũng có 1 số ít đặc thù khác nhau về kích cỡ lá, hoa và hình thái quả. Dễ nhận thấy nhất là size quả những giống sở do có sự khác nhau đáng kể. Quả sở chè có kích cỡ nhỏ nhất ( đường kính 1,5 – 4,2 cm ; chiều cao 1,5 – 5,2 cm ), trong khi đó quả sở cam, sở quýt có size lớn hơn ( đường kính 2,1 – 6,7 cm ; chiều cao 2,1 – 6,1 cm ) nhưng nhỏ hơn quả sở lê, sở lựu ( đường kính 3,7 – 7,9 ; chiều cao 3,0 – 7,0 cm ) .
Tại Quảng Ninh, cây sở phân bổ rải rác ở những huyện từ miền Đông đến miền Tây của tỉnh nhưng tập trung chuyên sâu nhiều nhất tại huyện Bình Liêu. Từ một cây mọc hoang, những năm 1960 cây sở là một trong những loài cây xanh nòng cốt phủ xanh đất trống đồi núi trọc. Thời kỳ này, cây sở ít có giá trị do kỹ thuật ép dầu, khử độc tố và mùi trong dầu sở còn sơ khai. Gần đây, do nâng cấp cải tiến kỹ thuật, công nghệ tiên tiến, đặc biệt quan trọng là công nghệ tiên tiến chế biến của Trung Quốc đã tạo ra nhiều loại dầu từ quả sở tùy vào mức độ tinh chế, pha chế ( loại hạng sang có giá lên đến 2 triệu đồng / lít ) đã tăng nhanh thu mua nguyên vật liệu thô từ Nước Ta. Chính vì thế, cây sở được chăm sóc tăng trưởng .
Là một trong những cây lâm nghiệp nòng cốt của huyện Bình Liêu, được quy hoạch vùng sản xuất tập trung chuyên sâu, những năm gần đây, cây sở không riêng gì được biết đến như một nét riêng lôi cuốn khách du lịch mà còn là một loài cây mang lại quyền lợi kinh tế tài chính cho người dân. Từ năm năm trước, huyện Bình Liêu đã tiến hành dự án Bất Động Sản Khôi phục tăng trưởng cây sở, với tiềm năng tăng trưởng diện tích quy hoạnh trồng và nâng cao hiệu suất cao kinh tế tài chính từ cây sở. Theo thống kê của phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Bình Liêu, năm năm ngoái diện tích quy hoạnh trồng sở của huyện là 345 ha, tập trung chuyên sâu ở những xã Đồng Tâm, Lục Hồn, Vô Ngại, Hoành Mô. Đến năm 2019 diện tích quy hoạnh đạt trên 500 ha, trong đó 130 ha đang cho thu hoạch với năng suất trung bình 1-1, 5 tấn / ha. Thực hiện chủ trương của tỉnh, huyện tập trung chuyên sâu thiết kế xây dựng tên thương hiệu tập thể cho loại sản phẩm dầu sở Bình Liêu, đồng thời, chỉ huy tăng trưởng lan rộng ra vùng nguyên vật liệu cho cây sở của địa phương. Để phân phối nhu yếu vùng nguyên vật liệu, huyện đang triển khai nhiều chương trình chủ trương tương hỗ từ chương trình 135, nông thôn mới … để người dân tăng trưởng lan rộng ra diện tích quy hoạnh trồng sở .
Tuy nhiên, thực trạng của Bình Liêu cũng như nhiều địa phương thuộc các tỉnh khác đang đối mặt với một số vấn đề như: Hầu hết các giống sở được sử dụng để trồng rừng trong sản xuất hiện nay là giống chưa được chọn lọc, chưa được kiểm tra về hàm lượng dầu trong hạt. Ngoài ra, các biện pháp kỹ thuật chủ yếu vẫn là quảng canh, chưa được quan tâm áp dụng các biện pháp kỹ thuật thâm canh tiên tiến. Đặc biệt, tập quán thu hoạch, sơ chế, bảo quản lạc hậu khiến tỷ lệ quả bị thối, hỏng cao dẫn đến làm giảm chất lượng sản phẩm. Do đó giá trị, hiệu quả của các rừng sở đạt được không cao. Đứng trước tình hình đó, việc tác động đồng bộ các biện pháp khoa học kỹ thuật thông qua tuyển chọn các giống sở có năng suất, chất lượng cũng như áp dụng các biện pháp kỹ thuật tiên tiến từ khâu trồng, chăm sóc đến thu hái, bảo quản chế biến là rất cần thiết.
Xem thêm: Thuốc từ cây chùm ngây
Theo Nguyễn Hoàng Nghĩa và Đoàn Thị Bích ( 1990 ) cho thấy không hề chọn giống có năng suất cao bằng việc chọn những dạng sở mà cần chọn giống từ những cây sai quả trong quần thụ đồng tuổi ( cây trội ). Theo Lê Văn Toán ( 2004 ) sở có chu kỳ luân hồi sai quả lặp lại trong 3 năm nên để bảo vệ những cây trội được lựa chọn là cây có sản lượng hạt, hàm lượng dầu cao và không thay đổi thì thiết yếu phải theo dõi trong 3 năm liên tục. Hoàng Văn Thắng ( 2006 ) nghiên cứu và điều tra chọn giống và giải pháp kỹ thuật trồng rừng sở thâm canh tại vùng Đông Bắc, Tây Bắc và Bắc Trung Bộ đã chọn và công nhận 12 cây trội ở 3 vùng, trong đó Quảng Ninh có 3 cây là QN2, QN6, và QN14. Tuy nhiên, theo lao lý tại Thông tư số 30/2018 / TT-BNN và PTNT thì thời hạn công nhận nguồn giống là 10 năm so với cây trội, vườn cây đầu dòng phân phối vật tư ghép. Như vậy, để có nguồn giống ship hàng sản xuất cần liên tục tinh lọc cây trội theo hướng tăng thu di truyền, sử dụng vật tư để nhân giống vô tính, kiến thiết xây dựng vườn giống, rừng giống theo tiêu chuẩn. Đầu tư những vườn ươm, đặc biệt quan trọng là vườn ươm công nghệ cao nhằm mục đích tạo cây giống chất lượng tốt, có nguồn gốc, được công bố tiêu chuẩn theo lao lý. Hiện nay, Trường Đại học Lâm nghiệp đã chuyển giao được nguồn giống chuẩn những dòng sở cành mềm Sâm Khê số 1, 2, 3 từ Viện Nghiên cứu Lâm nghiệp Quảng Tây, Trung Quốc. Đây là địa chỉ cho những cơ sở ươm giống, người trồng rừng lựa chọn nguồn giống tương thích đưa vào sản xuất .
Ảnh : Quả của cây trội QN14 tại Quảng Ninh
Với những diện tích quy hoạnh rừng sở hiện tại, cần chăm nom bằng cách định kỳ phát cỏ dại, thực bì, làm đất để tăng cường giữ ẩm, bón phân theo hướng thâm canh. Hàng năm vào cuối vụ thu hoạch thực thi tỉa cành, tạo tán, ưu tiên tỉa những cành vô hiệu, cành ở dưới sao cho những cành phân bổ đều khắp tán. Diện tích rừng sở lâu năm cần trẻ hóa bằng cách hạ tán, ghép tái tạo bằng những dòng đã tuyển chọn, duy trì độ cao của cây từ 1,5 – 2 m. Điều này không riêng gì làm tăng số cây hoàn toàn có thể trồng trên cùng một diện tích quy hoạnh mà còn thuận tiện thu hái, hạn chế hái lẫn lộn quả non, quả già khiến thực trạng thối, mốc tác động ảnh hưởng đến chất lượng quả, giảm giá trị mẫu sản phẩm .
Ảnh : Quả của cây sở ghép tái tạo tán
Với những diện tích quy hoạnh trồng mới, nếu trồng bằng hạt cần lấy hạt giống từ những cây có nguồn gốc rõ ràng, những cơ sở sản xuất giống đủ điều kiện kèm theo. Nếu trồng cây ghép cần tìm hiểu và khám phá, lựa chọn những cơ sở uy tín, tránh thực trạng mua cây giống trôi nổi trên thị trường dẫn đến cây có chất lượng kém, không đồng đều. Kỹ thuật canh tác cần được chú trọng, đất trồng sở cần được làm tổng lực, bón lót. Hàng năm thực thi vun xới, bón bổ trợ, tỉa cành, tạo tán .
Sản phẩm chính của cây sở là hạt ép dầu làm thực phẩm nên muốn nâng cao giá trị cần lưu ý từ khâu thu hái quả đến tách hạt, sơ chế, bảo quản. Trong khi thu hái cần hái lựa chọn những quả đạt tiêu chuẩn độ chín đồng đều, sau khi thu hái quả phải được ủ sớm nhằm dễ dàng bóc tách, loại bỏ hạt lép, thối, mốc. Loại bỏ tạp vật trong khi phơi hạt. Hạt đạt độ ẩm dưới 12% thì bảo quản, chế biến tốt nhất. Nếu chưa kịp thời chế biến cần bảo quản hạt trong bao bì kín, để nơi khô ráo, thoáng mát để giữ được phẩm chất của hạt.
Ảnh : Phơi hạt thường trực huyện Bình Liêu
Là một loại lâm sản nòng cốt, loại sản phẩm OCOP của huyện Bình Liêu nói riêng và tỉnh Quảng Ninh nói chung, cây sở đang được chăm sóc tăng trưởng trong những chương trình tăng trưởng sản xuất. Để nâng cao giá trị cây xanh này, những cơ quan tương quan cần sớm có nghiên cứu và điều tra về thực trạng, sản lượng rừng sở, tiềm năng đất đai, kỹ thuật canh tác. Cùng với đó, cần tuyển chọn bộ giống ưu trội, tái tạo những rừng sở già cỗi, sửa chữa thay thế bộ giống cũ bằng bộ giống mới có năng suất, chất lượng, tương thích với điều kiện kèm theo thổ nhưỡng, khí hậu của địa phương .
Source: dolatrees.com
Category: Cây
