Hoa mọc đơn độc, màu trắng như ngọc, rất thơm. Quả (chi tử) hình chén nhỏ, khi chín có màu vàng đỏ. Nhờ nghệ thuật chăm sóc và cắt tỉa khéo léo, về phương diện thẩm mỹ, những cây dành dành lâu năm có thể đạt tới “thần vận” – “kỳ, đặc, cổ, lão”.
Tất cả những bộ phận của cây dành dành đều dùng làm thuốc, đặc biệt quan trọng là sơn chi tử ( quả dành dành ) .
Khi quả chín, người ta ngắt bỏ cuống, ngâm quả trong nước sôi hoặc đồ qua, bóc bỏ vỏ lấy nhân, dùng làm thuốc thanh nhiệt lương huyết. Nếu sao qua tả hỏa mạnh, sao đen lại cầm máu. Theo Đông y, sơn chi tử có vị đắng, tính hàn ; vào những kinh tâm, phế, can và vị. Có tính năng tả hỏa trừ phiền, thanh nhiệt lợi thấp, lương huyết, giải độc. Chữa chứng nhiệt, tâm phiền, sốt cao bứt rứt, thấp nhiệt vàng da, tiểu tiện ít đỏ, nhiệt lâm, huyết nhiệt, xuất huyết, ung thũng sang độc. Liều dùng : 8-20 g. Sau đây là một số ít cách dùng chi tử làm thuốc trên lâm sàng :
Tả hỏa, trừ phiền:
Bài 1 – Thang Chi tử thị: Chi tử 12g, đậu thị 8g. Sắc uống. Trị chứng nhiệt uất trong ngực, tim hồi hộp không yên.
Bạn đang đọc: Dành dành – cây cảnh, cây thuốc
Bài 2 : Chi tử ( sao vàng ) 16 g, thảo quyết minh ( sao đen ). Sắc uống. Chữa chứng hỏa bốc ( nhức đầu, đau mắt, ù tai, chảy máu mũi ) .
Dành dành được người chơi hoa lá cây cảnh rất yêu thích, quả dành dành ( sơn chi tử ) là vị thuốc quý trị nhiều bệnh .
Lương huyết, cầm máu:
Bài 1 – Thang lương huyết : Chi tử 16 g, hoàng cầm 12 g, bạch mao căn 20 g, tri mẫu 12 g, cát cánh 8 g, cam thảo 4 g, trắc bách diệp 12 g, xích thược 12 g. Sắc uống. Trị những chứng huyết nhiệt gây nôn ra máu, chảy máu cam, đi lỵ ra máu, tiểu rỉ ra máu, đau rát …
Bài 2 – Thang Chi tử nhân: Chi tử 16g, bạch mao căn 20g, đông quỳ tử 12g, cam thảo 8g. Sắc uống. Trị viêm bàng quang cấp tính, tiểu ra máu, nóng buốt.
Bài 3 : Chi tử ( sao vàng ) 20 g, hòe hoa 20 g. Sắc uống, khi uống thêm ít muối. Chữa nôn ra máu, ho ra máu .
Lợi thấp, thoái hoàng: Trị chứng hoàng đản do thấp nhiệt, bụng trướng phát sốt, tiểu tiện vàng và ít.
Bài 1 – Thang Chi tử bá bì : Chi tử 16 g, hoàng bá 12 g, cam thảo 4 g. Sắc uống. Trị viêm gan cấp tính, hoàng đản, tim nóng hoảng sợ, tiểu tiện đỏ vàng, body toàn thân phát vàng .
Bài 2 : Chi tử 12 g, nhân trần 30 g, vỏ đại 10 g, chút chít 8 g. Sắc uống ngày 1 thang. Chữa viêm gan, vàng da, vàng mắt .
Ngoài quả dành dành, những bộ phận khác của cây dành dành đều được dùng làm thuốc .
Lá dành dành có vị đắng chát, tính hàn; có tác dụng tiêu thũng, tán ác sang. Chữa nhọt độc, đầu đinh và vết thương.
Hoa dành dành vị đắng tính hàn ; có công dụng thanh phế lương huyết. Chữa phế nhiệt, ho có đờm đặc ( mỗi lần dùng 3 hoa, thêm mật ong, hấp chín ) ; chữa chảy máu cam ( hoa khô tán bột, thổi vào mũi ) .
Rễ dành dành có vị đắng tính hàn ; có tính năng thanh nhiệt lương huyết, giải độc. Chữa sốt cảm mạo, viêm gan vàng da, nôn ra máu, chảy máu cam, viêm thận phù thũng. Ngày dùng 15-30 g, sắc uống .
Chú ý: Người tỳ vị hư, tiêu chảy kiêng dùng.
Source: https://dolatrees.com
Category: Cây
