Kỹ thuật trồng cây Xoan ta — Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam

Author:

Category:

by

XOAN TA

Tên khác : Sầu đông, Thầu đâu, Xoan

Tên khoa học: Melia azedarach Linn.

Họ thực vật : Xoan ( Meliaceae )

1. Đặc điểm hình thái

Cây gỗ trung bình cao tới 20 m, đường kính 30-50 cm hoặc hơn, thân thẳng. Vỏ ngoài màu xám nâu, có những bì khổng chạy dọc màu vàng da cam .

15-02-16 Xoanta1

Thịt vỏ trắng vàng, nhiều xơ, cành non có lông. Tán lá thưa, lá rụng mùa đông .
Lá kép lông chim lẻ 2-3 lần, mọc cách. Lá chét hình trứng hay hình mũi mác, mép có răng khi non phủ lông hình sao, mặt trên xanh thẫm, mặt dưới xanh vàng .
Cụm hoa hình chùy mọc ở nách lá, hoa lưỡng tính có mùi hắc. Quả hạch, vỏ ngoài nạc, vỏ trong hoá gỗ, 4-5 ô, mỗi ô chứa 1 hạt .

2. Đặc tính sinh thái

Mọc tự nhiên khá rộng ở Trung Quốc, Lào, Myanma, Đất nước xinh đẹp Thái Lan, …, có nguồn gốc từ Hymalaya .
Ở Nước Ta gặp ở hầu hết các nơi từ Bắc vào Nam, từ đồng bằng, trung du đến miền núi, mọc tự nhiên nhiều và tập trung chuyên sâu ở các vùng biên giới Việt Lào .
Ưa khí hậu nhiệt đới gió mùa gió mùa nóng, ẩm có 2 mùa rõ ràng. Mưa càng nhiều mọc càng tốt, rụng lá mùa khô, khi có mưa phùn mở màn nẩy lộc, ra hoa, chịu được giá lạnh .
Cây tiên phong, ưa ánh sáng trọn vẹn, tái sinh rất mạnh trên đất bỏ hoá sau nương rẫy ; ở độ cao trên 1000 m so mực nước biển vẫn mọc được nhưng sinh trưởng kém .
Tái sinh hạt mạnh, tái sinh chồi gốc và cả chồi rễ đều rất khoẻ. Cây mọc nhanh, 5 tuổi hoàn toàn có thể cao 8-10 m, đường kính 15-20 cm ; 10 tuổi đường kính hoàn toàn có thể đạt 30 cm .
Ưa đất sâu, tơi xốp, thoát nước, ít chua. Thích hợp với các loại đất đá vôi, đá kiềm, đất phù sa ven sông ven suối. Đất cằn cỗi, úng, bí vẫn mọc được nhưng sinh trưởng kém. Nơi có gió bão mạnh cây bị cong queo và chậm lớn .

3. Giống và tạo cây con

a. Nguồn giống

Chọn cây mẹ 5-8 tuổi, thân thẳng, tròn, đường kính trên 15 cm có đoạn thân dưới cành dài, tán lá đều, không bị sâu bệnh trong rừng chuyển hóa đã được công nhận để lấy giống .
Mùa hoa vào cuối xuân đầu hè khoảng chừng tháng 3-4, mùa quả chín vào giữa mùa đông khoảng chừng tháng 11-12. Cây 3-4 tuổi khởi đầu ra hoa .
Quả thường chín tập trung chuyên sâu, khi hầu hết quả có vỏ chuyển từ màu xanh sang màu vàng da cam đậm, bóp nhẹ thấy quả mềm thì thu hái .
Quả hái về ủ 1-2 ngày cho chín đều rồi ngâm vào nước, cọ xát, đãi vô hiệu hết vỏ và thịt quả để lấy hạt. Mỗi kg hạt có 2000 – 3000 hạt .
Phơi hạt 1-2 ngày trong nắng nhẹ rồi đem gieo hoặc cất trữ trong chum vại theo cách dữ gìn và bảo vệ khô thường thì .

b. Xử lý hạt

Theo cách đốt nóng gián tiếp là cho hạt vào hố, phủ rơm rạ cỏ rác khô, đốt trong 2-3 phút cho nóng hạt rồi đem gieo .
Hoặc ngâm hạt vào nước ấm 50-600 C ( 2 sôi 3 lạnh ) trong 6-12 giờ, vớt ra trộn với cát ẩm để ủ trong 2-3 ngày rồi đem gieo .

c. Gieo hạt

Chọn nơi phẳng phiu, thoát nước, cày bừa làm đất kỹ. Lên luống rộng 0,8 – 1 m, cao 15-20 cm, chân luống rộng 1-1, 2 m, rãnh luống rộng 35-40 cm .

Bón lót phân chuồng hoai 3-4 kg/m2, trộn đều và san phẳng mặt luống. Chọc lỗ sâu 4-5cm, cự ly 30x30cm. Mỗi lỗ gieo 1 hạt đã xử lý, lấp đất kín hạt, lượng hạt 1kg/m2.

Tưới nước đẫm sau khi gieo, định kỳ 2-3 ngày tưới một lần, lượng tưới 2 – 3 lít / mét vuông .

d. Chăm sóc cây con

Sau khi cây mọc một tháng thì tỉa dặm cây cho đều. Định kỳ 20-30 ngày làm cỏ xới váng một lần, 4-5 ngày tưới nước một lần, lượng tưới 4-6 lít / mét vuông
Chống úng khi mưa to. Phát hiện có rệp sáp bám quanh thân phải tuốt bỏ, quét nước vôi đặc lên thân để phòng trừ .

e. Tiêu chuẩn cây con

Tuổi cây 9-12 tháng, chiều cao 1,5 – 2 m, đường kính cổ rễ 2-3 cm, cây sinh trưởng tốt, không bị sâu bệnh, chưa ra lá non .

4. Trồng và chăm sóc rừng

Trồng ở nơi có độ cao địa hình dưới 1000 m, tốt nhất là dưới 500 – 700 m so với mực nước biển. Nhiệt độ trung bình năm 16-220 C, lượng mưa trung bình năm 1700 – 2000 mm. Đất ít chua, pH từ 5,0 – 6,0, thành phần cơ giới trung bình, thịt nhẹ đến sét trung bình, tầng dày trên 40-50 cm. Thực bì mới hồi sinh sau nương rẫy bỏ hoá, cây bụi, cỏ có cây gỗ rải rác, trảng cỏ và trảng cây bụi .

15-02-16 Xoanta0

Có 2 phương pháp trồng hầu hết :
– Trồng tập trung chuyên sâu thuần loài có trồng xen hoặc không trồng xen cây nông nghiệp trên đất dốc hoặc đất sau nương rẫy .
– Trồng phân tán thuần loài hoặc trồng xen cây gỗ ven đường, kênh mương hoặc quanh vườn, nương .
Có hai chiêu thức trồng chính :
– Trồng bằng cách gieo hạt thẳng vận dụng cho trồng tập trung chuyên sâu .
– Hoặc trồng bằng cây con rễ trần vận dụng cho trồng phân tán .
Trồng bằng cây con rễ trần thích hợp nhất là vào cuối Đông đầu Xuân từ tháng 12 đến tháng 2, khi cây con chưa ra lá non. Trồng bằng gieo hạt thẳng thích hợp nhất vào đầu mùa mưa, hoàn toàn có thể lan rộng ra trồng vào vụ Xuân hoặc vào vụ Thu .
Trồng thuần loài 2500 – 3000 cây / ha, cự ly 2×2 m hoặc 2 × 1,5 m .
Trồng phân tán với cự ly cây cách cây 3×3 m .
Phát dọn thực bì tổng lực .
Cuốc hố size 30×30 x30cm để trồng rừng tập trung chuyên sâu. Cuốc hố với kích cỡ 40×40 x40cm để trồng phân tán .
Gieo hạt thẳng : Gieo 3-4 hạt đã giải quyết và xử lý vào một hố, lấp đất kín hạt dày 3-4 cm. Sau 15-20 ngày thì cây mọc, sau 1 tháng tỉa dặm và để lại mỗi hố 1 cây khoẻ mạnh .
Trồng bằng cây con : Bứng cây đạt tiêu chuẩn, cắt bớt rễ cọc chỉ để lại một đoạn dài 20-25 cm. Moi đất, đặt ngay ngắn, lấp đất đầy hố và dậm chặt, cào đất vun lấp tiếp cho đầy miệng hố cao ngang cổ rễ .
Chăm sóc 3 năm liền, mỗi năm 1-2 lần. Làm cỏ, vun gốc rộng 0,8 – 1 m, tỉa bớt để lại 1 cây / hố và tỉa chồi ngay từ năm đầu, đến khi cây cao 7-8 m thì không tỉa nữa. Quét nước vôi đặc quanh thân cây từ gốc đến độ cao 1,5 m để chống rệp sáp. Những thân cây bị cong hoàn toàn có thể dùng dao rạch một đường dọc đối lập và uốn lại thân cho thẳng .

5. Khai thác, sử dụng

Gỗ có tỷ trọng 0,50 – 0,55, xếp nhóm VI, màu trắng hồng, có vân, nhẹ và mềm nhưng khá bền, ít bị mọt và mục nhưng dễ bị mối. Nếu được ngâm nước 5-6 tháng thì gỗ rất bền, thường dùng trong thiết kế xây dựng, đóng bàn và ghế và các đồ gia dụng, đồ mộc .
Gỗ đun cho nhiệt lượng cao, đốt than làm thuốc súng. Vỏ dùng làm thuốc. Lá dùng để làm phân xanh, làm thuốc chữa giun sán cho trâu bò, chế biến thuốc phòng trừ sâu bệnh .

Rừng trồng Xoan ta trong 5-6 năm đầu có thể trồng xen với dứa, chè hoặc đỗ, lạc, sắn, ngô,… để tăng thu tiền mặt và hoa màu. Từ năm thứ 7-8 trở đi cây cao trên 10m, đường kính tới 35-40cm, bắt đầu khai thác chọn cây to lấy gỗ gia dụng kết hợp tái sinh tự nhiên bằng hạt và chồi.

Rừng trồng tập trung chuyên sâu thuần loài đến 5-6 tuổi khởi đầu tỉa thưa chặt bỏ những cây xấu phối hợp tỉa cơ giới cách cây, để lại 1000 – 1500 cây / ha, tận dụng mẫu sản phẩm làm gỗ, củi .
Đến 10-12 tuổi hoàn toàn có thể khai thác chính tích hợp với tái sinh luân kỳ 2 bằng gieo hạt thẳng và tận dụng nguồn hạt giống tại chỗ. Sản lượng khai thác đạt tới 120 – 150 m3 / ha .

Tin mới nhất

Các tin khác

Source: dolatrees.com
Category: Cây

Đàm Minh Đứchttps://dolatrees.com
Tôi là Đàm Minh Đức người đã từng gắn bó và nghiên cứu rất nhiều năm trong ngành nông nghiệp. Trong đầu tôi luôn suy nghĩ về việc trồng cây gì và ăn quả gì để dân tộc Việt Nam bớt nghèo. Dolatrees là một Websites được viết từ những trải nghiệm thực tế và từ cái tâm của mình. Đây là một kênh bạn có thể tham khảo để nâng cao sức khỏe và cuộc sốc của bạn

Read More

Related Articles

BÌNH LUẬN

Vui lòng nhập bình luận của bạn
Vui lòng nhập tên của bạn ở đây