Cây bình vôi – Vị thuốc quý của người Việt

Cây bình vôi rất quen thuộc với chúng ta, nhất là đối với người dân ở các vùng có nhiều rừng, núi đá vôi. Đây là một vị thuốc quý trong danh sách những dược liệu của Việt Nam, có khả năng điều trị hiệu quả nhiều chứng bệnh.

1. Nhận biết cây bình vôi

Cây bình vôi [Stephaniaglabra (Roxb.) Miers], họ Tiết dê (Menispermaceae) là dây leo, thường xanh, dài đến 6 m. Thân nhẵn hơi xoắn vặn. Lá mọc so le có cuống dài đính vào trong khoảng 1/3 của phiến. Cụm hoa mọc thành xim ở kẽ lá hoặc ở những cành già lá đã rụng.

Quả hạch hình cầu, hơi dẹt, màu đỏ. Hạt cứng hình móng ngựa. Rễ phình lên thành củ, là bộ phận được sử dụng làm thuốc của bình vôi. Bình vôi là cây ưa sáng, thường mọc nơi có nhiều cây bụi ở rừng núi đá vôi. Phổ biến ở những tỉnh Hòa Bình, Thanh Hóa, Tỉnh Ninh Bình … và những tỉnh vùng Đông Bắc, Tây Bắc .

2. Các thành phần dược liệu có trong rễ cây bình vôi 

Rễ củ chứa alcaloid L – tetrahydropalmatin, cepharantin, cepharanolin, cepharamin … Ở Nước Ta có nhiều loài bình vôi khác nhau, do đó ở mỗi loài lại cho 1 số ít thành phần alcaloid khác nhau .
Trên thực nghiệm, chất L – tetrahydropalmatin của bình vôi và hỗn hợp alcaloid chiết xuất từ một số ít loài bình vôi có tính năng an thần, chống co giật, hạ huyết áp, hạ sốt …

3. Tác dụng của cây bình vôi theo y học cổ truyền

Theo YHCT, bình vôi được dùng trị chứng suy nhược thần kinh, mất ngủ, động kinh, điên giản, đau dạ dày, viêm phế quản … thường phối hợp với những vị thuốc khác .

Liều dùng, ngày 4 – 12g, dạng thuốc sắc hoặc thuốc bột.

4. Một số chứng bệnh thường dùng bình vôi:

– Trị suy nhược thần kinh, động kinh : bình vôi, câu đằng, thiên ma, viễn chí, đồng lượng 12 g. Sắc uống, ngày một thang .
– Trị mất ngủ do thần kinh stress : bình vôi, lạc tiên, vông nem, mỗi vị 12 g, liên tâm 6 g, cam thảo 6 g, sắc uống, ngày một thang .
– Trị đau dạ dày, loét dạ dày, hành tá tràng, lỵ : bình vôi, dạ cẩm, khổ sâm cho lá, xa tiền tử, mỗi vị 12 g. Sắc uống, ngày một thang .
– Trị viêm nhiễm đường hô hấp, viêm họng, viêm khí quản mạn tính : bình vôi, huyền sâm, cát cánh, mỗi vị 12 g, trần bì 10 g. Sắc uống, ngày một thang .

GS.TS Phạm Xuân Sinh

Nguyên Chủ nhiệm Bộ môn Dược học truyền thống, Trường Đại học Dược TP.HN

Trích từ cuốn sách “Tác dụng kỳ diệu của 50 cây thuốc quanh ta” 

( Visited 22.394 times, 25 visits today )

Bài viết cùng chủ đề

Bài viết liên quan

Source: dolatrees.com
Category: Cây