Thông 5 lá chỉ có ở Việt Nam với 3 loài là Đà Lạt, Pà Cò và Pinus armandii mới được tìm thấy ở Sơn La. Đây là một trong những loại cây quý hiếm, đặc hữu của Việt Nam. Cùng tìm hiểu rõ hơn về loài thông 5 lá này và một vài thông tin về các loài thông khác ngay sau đây nhé!
Nội dung chính
Thông 5 lá quý hiếm chỉ có ở Việt Nam
Thông 5 lá là loài cây quý và hiếm chỉ có ở Nước Ta, gồm ba loài là thông Pà Cò, thông 5 lá Đà Lạt và Pinus armandii ở Sơn La .
Thông 5 lá Pinus armandii ở Sơn La
Đặc điểm hình thái
- Thông 5 lá mọc thẳng, có chiều cao từ 15 – 25m, đường kính thân khoảng 0,8m.
- Cụm 5 lá kim rất dài, chiều dài khoảng 12 – 24cm, lá buông rủ xuống.
- Nón quả thông Thông 5 lá Pinus armandii ở Sơn La lớn, có chiều dài từ 7 – 10cm, đường kính nón quả từ 5 – 7 cm.
- Hạt thông lớn có kích thước trung bình khoảng 0,5 x 1cm. Hạt của loài thông 5 lá này không có cánh hạt.
Đặc điểm sinh thái và phân bố
Thông 5 lá dài mọc ở Xuân Nha, Sơn La gần như thuần loài. Số lượng thông 5 lá Pinus armandii ước tính chỉ vào khoảng chừng 40 cây trưởng thành. Tập trung ở một khu vực rộng khoảng chừng 2 km2, phân bổ đều nhau .
Cây sinh trưởng ở vùng đất sét tăng trưởng từ đá mẹ sa phiến thạch, ở vùng núi cao 900 – 1200 m .
Cây tái sinh rất hiếm. Hiện nay, mới thấy được 3 cây thông 5 lá con khoảng chừng 2 năm tuổi .
Dưới tầng tán thường thì là cây gỗ nhỏ và cây bụi cao từ 2 – 3 m thuộc họ chè, họ re và lau. Chúng mọc thành đám xum xê .
Giá trị và tình trạng
Loài cây thông trắng 5 lá đặc hữu chỉ phân bổ ở Xuân Nha, khu vực biên giới giáp rang giữa Sơn La và tỉnh tỉnh Hua Phan của Lào. Số lượng thành viên khoảng chừng 40 cây trưởng thành, năng lực phân bổ, phát tán, tái sinh kém. Vì thế loài thông 5 lá này được nhìn nhận ở mức độ rất nguy cấp : CR. Đây là nguồn gen quý và hiếm, độc lạ cần được bảo vệ và bảo tồn kịp thời .
Thông 5 lá Đà Lạt
Tên khoa học : Pinus dalatensis .
Đặc điểm hình thái
Cây thân gỗ to, tán cây hình nón, xanh tốt. Thông 5 lá cao khoảng chừng hơn 30 m, thân có đường kính từ 0,6 – 0,8 m. Cây non có vỏ thân nứt dọc, ở cây già thì vỏ lại bong thành từng mảng .
Cành thông 5 lá ngắn, mọc ở trên đầu cành thành cụm. Cành ngắn có 5 lá hình kim ở đỉnh, dài từ 6 – 11 cm, rộng từ 0,6 – 0,7 cm. Mặt cắt có hình tam giác đều, cạnh lá có răng cưa nhỏ. Có chứa lỗ khí ở hai bên mặt, thường từ 2 – 5 hàng lỗ khí / mặt .
Nón thông đơn tính cùng gốc, có hình tròn trụ, dài từ 5,5 – 10 cm, đường kính khoảng chừng 2,5 – 4 cm. Mỗi nón dài 2,5 cm, rộng từ 1,5 – 2,5 cm, có 25 – 50 vảy, mái vảy ở tận cùng của nón. Khi chín thì vảy có màu xám đen .
Hạt thông Đà Lạt có màu nâu, hính trứng, chiều dài từ 0,8 – 1 cm, đường kính khoảng chừng 0,4 – 0,5 cm. cánh dài khoảng chừng 1,5 cm ở trên đỉnh .
Đặc điểm sinh học
Thông 5 lá Đà Lạt thường chín có quả chín vào tháng 2 – 3. Hiện vẫn chưa thấy tái sinh bằng hạt ở núi Ngọc Linh. Cây sinh trưởng và tăng trưởng chậm .
Đặc điểm sinh thái
Cây mọc ở rừng rậm nhiệt đới gió mùa, ở núi có độ cao trung bình khoảng chừng 1500 – 2000 m .
Có thể tăng trưởng ở trên đất xám đen, đất vàng alít và tầng mỏng mảnh bị phong hóa từ đá cát hoặc đá granít .
Phân bố
Phân bố từ Thừa Lưu tỉnh Phú Lộc, Huế đến Tây Nguyên như : Kontum, Đắc Lắc, Lâm Đồng .
Giá trị và tình trạng
Thông 5 lá Đà Lạt là nguồn gen quý và hiếm cần được bảo tồn. Có thể được sử dụng trong nghành công nghiệp sản xuất bột giấy .
Hiện nay, thông 5 lá Đà Lạt là loài đang có rủi ro tiềm ẩn bị tuyệt chủng và chưa thấy tái sinh. Mức độ rình rập đe dọa được xếp vào bậc R .
Biện pháp bảo vệ
Được bảo vệ nguyên vẹn ở trong 2 khu rừng cấm là Ngọc Linh và Chư Yang Sinh. 4 cây còn lại ở thác Uyên Ương Đà Lạt được dùng để thu hạt và nhân giống .
Loài thông này cần phải nhanh gọn đưa vào trồng nhân giống .
Thông Pà Cò
Tên khoa học : Pinus kwangtungensis, được ghi nhận lần tiên phong ở khu BTTN Hang Kia – Pà Cò, Hòa Bình. Sau đó, còn được phát hiện ở vùng núi đá vôi ở miền Bắc như Cao Bằng, Bắc Cạn, Hà Giang, Sơn La, Thanh Hóa .
Đặc điểm
Là cây thân gỗ cao to, chiều cao hoàn toàn có thể trên 25 m, đường kính của thân từ 50 – 70 cm. Cây thường xanh, chồi đông với những vảy chồi có màu nâu nhạt .
Lá thông Pà Cò mọc 5 chiếc ở đầu cành ngắn. Những cành ngắn lại mọc chụm trên đầu những cành dài. Lá cây hơi công, dài từ 4 – 7 cm và rộng 1 – 1,2 mm. Mặt cắt ngang của thông 5 lá Pà Cò có hình 3 cạnh, mép lá có răng cưa .
Nón thông có hình trứng, mọc đơn độc. Khi nón chín dựng đứng hoặc hơi nằm ngang dài khoảng chừng 6 – 7 cm, đường kính nón từ 4,5 – 5,5 cm. Mỗi nón thông có 20 – 35 vảy hình trứng ngược. Chiều dài vảy khoảng chừng 2,5 cm và chiều rộng là 1,5 cm .
Hạt thông 5 lá Pà Cò có hình bầu dục, dài từ 10 – 12 mm, rộng khoảng chừng 5 – 6 mm, có một cánh mỏng dính dài khoảng chừng 2 cm và rộng khoảng chừng 8 mm ở đỉnh. Nón của loài thông này ngắn hơn so với nón của thông 5 lá Đà Lạt .
Đặc điểm sinh học
Quả thông chín vào mùa thu. Tuy nhiên rất ít khi gặp được cây thông mẹ và trọn vẹn không phát hiện cây con .
Nơi sống và sinh thái
Thông 5 lá Pà Cò thường mọc thành các rải rừng hẹp trên đỉnh núi cao hơn 1300m. Dưới tán là các tầng cây gỗ nhỏ và tầng cây bụi, tầng dưới thường là loài thuộc ngành dương xỉ. Bên dưới là lớp rêu, địa y dày đặc.
Giá trị và tình trạng
Thông 5 lá Pà Cò cho gỗ kiến thiết xây dựng rất tốt. Bên cạnh đó, nhựa dầu hoàn toàn có thể sử dụng để làm keo gắn .
Thông Pà Cò được xếp vào mức sắp nguy cấp. Phân bố hạn hẹp, số lượng cây ít và chưa tái sinh. Ngoài ra, cây còn bị khai thác để lấy gỗ, củ nên sắp bị rình rập đe dọa tuyệt chủng. Hiện nay, thông 5 lá Pà Cò đang ở mức độ rình rập đe dọa là bậc V .
Biện pháp bảo vệ
Cần được bảo vệ khắt khe nghuyên vẹn ở khu rừng trên núi đá vôi ở Pà Cò, Cao Bằng. Cũng như cần phải điều tra và nghiên cứu, trồng thử để bảo tồn nguồn gen .
Các loài thông khác
Ngoài thông 5 lá đặc trưng chỉ có ở Nước Ta, nước ta còn có một số ít loài thông khác như thông 2 lá dẹt, thông 3 lá, thông đuôi ngựa .
Thông hai lá dẹt
Có tên khoa học là Pinus krempfii, họ thông ( Pinaceae ). Thông 2 lá dẹt là loại thông cổ, đặc thù đặc trưng là 2 lá dẹt có hình lưỡi kiếm .
Phân bố ở độ cao từ 1.200 – 1.500 m ở Lâm Đồng, Nước Ta. Đây là loài đặc hữu, trên quốc tế chỉ có ở nước ta .
Thông 2 lá dẹt là cây gỗ, cao xấp xỉ 30 m, đường kính thân 1,6 m, có cây đường kính lên đến 2 m .
Tán cây rộng, thường sẫm màu, dày và hình rẻ quạt. Thân cây lớn, cành gần như là không có nhánh, đam thẳng vào tán lá .
Hạt thông 2 lá dẹt có màu nâu nhạt, có cánh trắng. Nón quả chín phát tán ở khoanh vùng phạm vi rộng, thường chín vào mùa mưa. Đây cũng chính là nguyên do khiến việc tích lũy hạt thông này gặp khó khăn vất vả .
Thông ba lá
Còn được gọi là xà nu ( Tây Nguyên ), ngo ( Đà Lạt ), có tên khoa học là Pinus kesiya .
Thông 3 lá loài loài cây gỗ lớn, có thân cao thẳng đứng từ 20 – 45 m. Vỏ cây có màu nâu xám, có nhiều vết nứt dọc rãnh sâu .
Tán thông ba lá có hình trứng rộng, thân cây ít nhựa nhưng có mùi hắc .
Lá cây có hình kim, thường mọc trên đầu cánh ngắn, có màu xanh ngọc. Lá loài thông này cứng và dài 20 – 25 cm .
Nón quả đơn tính cùng với gốc, có hình trứng, cao từ 5 – 9 cm và rộng khoảng chừng 4 – 5 cm. Nón quả cái thường chín trong 2 năm, khi chín sẽ hóa thành gỗ. Lá noãn thường tăng trưởng thành vảy và chứa 2 hạt / vảy. Hạt thông 3 lá có cánh, dài từ 1,5 – 2,5 cm .
Thông ba lá thường được sử dụng lấy gỗ để sử dụng trong kiến thiết xây dựng, làm nguyên vật liệu sản xuất bột giấy mà ít khi dùng lấy nhựa .
Thông đuôi ngựa
Còn được gọi làthông mã vĩ, có tên khoa học Pinus massoniana Lamb .
Đây là loài cây gỗ lớn, thân cây hoàn toàn có thể cao đến 40 m, đường kính thân hoàn toàn có thể trên 90 cm .
Thân thông đuôi ngựa tròn, thẳng hình trục, vỏ cây màu xám hồng và bị nứt dọc. Khi cây già thì vỏ cây sẽ bong thành từng mảng. Thân cây ít nhựa nhưng lại có mùi thơm nhẹ .
Lá thông đuôi ngựa có hình kim, mọc thành cụm gồm 2 lá ở đầu cảnh nhỏ. Lá cây dài từ 15 – 20 cm, màu xanh vàng, mềm, cành non đầu lá có màu đỏ .
Nón quả thông đuôi ngựa cũng như thông 3 lá là nón đơn tính cùng gốc. Nón quả loài thông này có đặc thù năm đầu có màu tím, hình trái xoan. Năm thứ hai có màu xanh và hình trứng. Khi chín sẽ hóa thành gỗ .
Trên đây là thông tin về thông 5 lá, hy vọng sẽ giúp bạn đọc biết hơn về loài thông này. Đồng thơi, biết thêm được những loài thông phổ biến khác đang có ở Việt Nam.
5
/
5
(
1
bầu chọn
)
Source: dolatrees.com
Category: Cây
