Tác dụng của lá cây khổ sâm

Khổ sâm cho lá (Croton tonkinensis Gagnep, họ thầu dầu Euphorbiacea). Vì trên thực tế có nhiều loại thuốc mang tên khổ sâm, mỗi loại lại dùng với mục đích khác nhau trong điều trị. Do đó để tránh sự nhầm lẫn, cần có sự phân biệt ngay từ đầu về nguồn gốc các vị thuốc “khổ sâm”. Khổ sâm, tức là “sâm đắng”, khổ là đắng, vì các vị thuốc này đều cho vị đắng.

1. Khổ sâm cho lá chứa các thành phần hóa học gì?

1.1. Đặc điểm thực vật của cây khổ sâm cho lá

Khổ sâm cho lá, vì vị thuốc này dùng lá (Folium Tonkinenis) để chữa bệnh. Cây khổ sâm cho lá chỉ cao từ 1 – 1,2m thuộc loại cây bụi. Lá đơn, mọc cách hay gần như mọc đối, có khi mọc thành vòng giả, gồm 3 – 6 lá. Lá khổ sâm có hình mũi mác, dài 5 – 6 cm, rộng 2 – 3 cm, mép nguyên. Mặt dưới là màu trắng bạc óng ánh, trong như lá nhót đó là các long hình khiên. Mặt trên thường xanh nhạt cũng có ít long hình khiên như mặt dưới lá.

Khi lá khô đi, màu trắng bạc mặt dưới lá càng bộc lộ rõ hơn ; mặt trên lại trở nên màu nâu đen ; điều đó giúp ta thuận tiện nhận dạng vị thuốc này. Cụm hoa thường được mọc ở kẽ lá hay đầu cành, lưỡng tính hay đơn tính. Hoa đực gồm 5 lá dài, 3 vòi nhị. Quả gồm 3 mảnh vỏ, màu hơi đỏ. Cây khổ sâm cho lá, thường là cây mọc hoang, đôi lúc được trồng làm cảnh và được trồng ở nhiều nơi thuộc những tỉnh phía Bắc nước ta. Do đó nó còn được gọi là “ khổ sâm Bắc bộ ”. Người ta lôi cuốn những là bánh tẻ vào những mùa trong năm. Phơi khô. Trước khi sử dụng, thường thực thi sao vàng .

1.2. Thành phần hóa học của khổ sâm cho lá

Việc nghiên cứu và điều tra thành phần hóa học của lá khổ sâm, còn rất nhã nhặn. Sơ bộ thấy trong lá thấy có những thành phần flavonoid, alcaloid, β – sitosterol, stigmasterol, acid benzoic, tecpenoid. Gần đây những nhà khoa học ở nước ta, đã phân lập được một số ít thành phần hóa học từ những hợp chất tecpenoid của lá khổ sâm như sau :
Ent – 7 β – hydroxyl – 15 – oxokauran – 16 – en – 18 – yl acetate ,
Ent – 1 α – acetoxy – 7 β, 14 α – dihydroxykauran – 16 – en – 15 – one
Ent – 18 – acetoxy – 7 β, 14 α – dihydroxykauran – 16 – en – 15 – one
Ent – 7 β, 14 α – dihydroxykauran – 16 – en – 15 – one

2. Tác dụng sinh học của lá khổ sâm cho lá

Thành phần có công dụng này là alkaloid toàn phần và chất ent – 7 β – hydroxyl – 15 – oxokauran – 16 – en – 18 – yl acetate, có hoạt tính kháng sinh trùng sốt rét Plasmodium falciparum rõ ràng, kể cả chủng nhậy và chủng kháng cloroquin. Ngoài ra chất này còn chứa hoạt tính độc tế bào mạnh so với những dòng tế bào ung thư người Hep – G2 ( ung thư gan ), RD ( ung thư màng tim ), FI ( ung thư màng tử cung ) và VR ( tiền ung thư thận khỉ ). Các thành phần flavonoid trong khổ sâm có tính năng kháng khuẩn ; đặc biệt quan trọng là thành phần ent – 7 β – hydroxyl – 15 – oxokauran – 16 – en – 18 – yl acetate có tính năng ức chế mạnh với Bacillus sublities, Aspergillusniger, Fusarium oxysporum và nấm Candida albicans .

3. Khổ sâm cho lá, trị bệnh đường tiêu hóa

Theo kinh nghiệm tay nghề dân gian, người ta thường dùng lá khổ sâm để trị 1 số ít bệnh đường tiêu hóa, viêm – đau dạ dày, tá tràng, đại tràng, đầy hơi, trướng bụng, ợ chua, ẩm thực ăn uống kém tiêu .

3.1. Khổ sâm cho lá chữa các bệnh dạ dày

Đem sao lá vàng, sắc đặc uống, ngày 2 – 3 lần, mỗi lần 16 – 20 g. Nên uống sau khi ăn, để tránh cảm xúc không dễ chịu. Có thể uống liền vài ba tuần, nghỉ vài ngày, lại dùng tiếp cho đến khi khỏi hẳn. Cũng hoàn toàn có thể phối hợp với những vị thuốc chữa dạ dày khác như :
– Lá khổ sâm ( Folium Tonkinenis ) : 12 g
– Lá khôi ( Folium Ardisiae ) : 50 g

 – Lá bồ công anh (Folium Lastucae indicae): 20g

Dùng dưới dạng nước sắc. Uống 2 – 3 lần trong ngày. Uống liên tục trong 10 ngày, nghỉ 3 ngày. Lại liên tục liệu trình mới, cho đến khi khỏi hẳn. Nếu trường hợp khi uống đại tiện phân lỏng, cần thêm 3 lát gừng vào thang thuốc, đồng thời không ăn những thức ăn sống lạnh như : rau dền, ốc, bún …
Cũng hoàn toàn có thể phối hợp khổ sâm với dạ cẩm ( Herba oldenlandiea capitellatae ), để chữa bệnh đau dạ dày, cho hiệu quả tốt. Lá khổ sâm còn được dùng để chữa viêm đại tràng mạn tính : sôi bụng, đầy hơi, trướng bụng, đại tiện phân sống, nát. Trong trường hợp này, hoàn toàn có thể phối hợp với chè dây, nam mộc hương, vân mộc hương, thương truật, hậu phác .
Ngoài ra, bạn cũng hoàn toàn có thể dùng nghệ để chữa bệnh đau dạ dày rất hiệu suất cao

Xem thêm: Những cách dùng nghệ chữa đau dạ dày bạn nên biết

3.2. Khổ sâm cho lá chữa bệnh kiết lỵ

Có thể phối hợp với cỏ sữa lớn lá hoặc nhỏ lá, lá phèn đen hoặc vỏ cây mức hoa trắng, đều cho hiệu suất cao. Ngoài chữa bệnh đường tiêu hóa, khổ sâm còn là vị thuốc trị sốt rét có hiệu quả tốt. Có thể dùng lá khổ sâm và vỏ bưởi đào, mỗi thứ 200 g, nước 600 ml, sắc còn 200 ml, chia làm hai lần uống trong ngày. Bài thuốc bộc lộ tốt với thế sốt rét do ký sinh trùng Plasmodium falciparum và Plasmodium vivax. Thuốc có công dụng hạ sốt và không thấy bộc lộ độc tính .
Còn dùng chữa bệnh lở ngứa, vẩy nến : lá khổ sâm 15 g, huyền sâm 15 g, kim ngân hoa 15 g, sinh địa 15 g, thương nhĩ tử 10 g. Sắc uống. Chữa ngứa ngoài da bằng cách sắc lá khổ sâm với kinh giới, lá trầu không, lấy nước tắm rửa .

4. Khi sử dụng khổ sâm cho lá, cần chú ý gì?

Trước hết cần tránh nhầm lẫn với những vị thuốc có tên khổ sâm khác nhau :

4.1. Khổ sâm cho hạt

Cây này còn có tên là sầu đâu rừng hay, sầu đâu cứt chuột ( Brucea javanica ( L. ). họ Thanh thất Simarubaceae. Vị thuốc được sử dụng trong cây này là quả, còn gọi là Nha đảm tử ( Fructus Bruceae ) .
Vì trông giống như cứt chuột, vì vậy có tên gọi “ sầu đâu cứt chuột ”. Trong quả sầu đâu chứa những thành phần : dầu lỏng màu trắng, tới 23 %, tannin, saponin, quasin, amygdalin, kosamin. Chất kosamin có công dụng diệt trùng, diệt giun sán với liều nhỏ, liều cao hoàn toàn có thể gây độc. Trên lâm sàng, nha đảm tử dùng để điều trị bệnh lỵ amips dạng đang hoạt động giải trí, thể cấp tính, rất công hiệu. Ngoài ra còn dùng để trị sốt rét, ngày dùng 10 – 14 quả, hoàn toàn có thể 20 quả, tán nhỏ làm viên hoàn cho tiện sử dụng .

4.2. Khổ sâm cho rễ

Cây này còn có tên là Dã hòe ( hòe mọc hoang ) hay Khổ cố ( Sophora flavescent Ait, họ Đậu Fabaceae ). Vị thuốc là rễ ( Radix Sophorae ) được phơi hay sấy khô, khi dùng rửa sạch, phơi khô, thái vát, sao vàng. Cây dã hòe đa phần mọc ở Trung Quốc. Hiện có nhập ở thị trường nước ta .

Trong thành phần hóa học của rex hoa hòe, chủ yếu là alcoloid: matrin, oxy matrin, sophocacpin. Trên lâm sàng, Khổ sâm cho rễ được sử dụng trị đại tiện ra máu, lỵ cấp tính, đem vị thuốc tán bột mịn, hoàn với mật ong, ngày 10 viên, trị giun và các trường hợp sốt cao. Ngoài ra còn dùng thuốc lợi tiểu, thuốc trị bệnh ngoài ra, viêm âm đạo,viêm tai giữa và thuốc bổ đắng.

4.3. Tóm lại

Có nhiều vị thuốc mang tên thuốc khổ sâm, tối thiểu là 3 vị. Chúng có ở 3 họ thực vật khác nhau : lá, quả, rễ. Tuy nhiên, cả 3 loài khổ sâm nói trên, đều có điểm chung, là không ít có tương quan đến việc sử dụng để trị bệnh đường tiêu hóa : chữa lỵ. Ngoài ra còn để chữa sốt rét, cũng là một trong những bệnh “ nan y ”. Do vậy, người xưa thường sử dụng những vị thuốc, có đặc thù “ đắng ( khổ ) ”, để trị. Vì người ta ý niệm : “ thuốc đắng giã tật ”. Song điều đáng quan tâm đến vị thuốc đề cập chính ở đây là “ khổ sâm cho lá ”, lại sử dụng chữa bệnh đường tiêu hóa là đa phần. Do vậy cần quan tâm tránh nhầm lẫn khi sử dụng loại thuốc này .

(TTVN số 23)

( Visited 60.102 times, 9 visits today )

Bài viết cùng chủ đề

Bài viết liên quan

Source: dolatrees.com
Category: Cây