Mắc Khén là gì, có công dụng gì, chia sẻ cách chế biến tốt nhất

Author:

Category:

Nhắc đến ẩm thực ăn uống Tây Bắc, chắc chẳn bạn đã từng nghe đến hạt mắc khén. Đây là một trong những thứ gia vị được ứng dụng vào chế biến thành nhiều món ăn ngon với mùi vị đặc trưng núi rừng .

Nhắc đến ẩm thực Tây Bắc, chắc chẳn bạn đã từng nghe đến hạt mắc khén. Đây là một trong những thứ gia vị được ứng dụng vào chế biến thành nhiều món ăn ngon với hương vị đặc trưng núi rừng.

Không chỉ thế, bằng việc đem đến quyền lợi mê hoặc mà mắc khén còn được coi như thảo dược làm thuốc. Hãy cùng theo dõi ngay thông tin bài viết dưới đây để tìm hiểu và khám phá cụ thể, từ đó có phương pháp sử dụng sao cho phát huy hiệu quả tối đa của mắc khén bạn nhé !

Mắc khén là gì ?

Mắc khén có tên khoa học Zanthoxylum rhetsa, thuộc họ cam. Thông thường người dân miền núi còn gọi bằng tên cóc hôi, hoàng mộc môi… Thứ gia vị đã làm nên thương hiệu cho nhiều món ăn ngon của đồng bào dân tộc Thái, Mường.

Mắc khén

Đặc điểm cây mắc khén

Mắc khén thuộc loại cây thân gỗ, cao chừng 8-10 m, thân thẳng, ở vỏ thân Open nhiều gai. Lá cây dạng kép, hình lông chim một lần lẻ, nơi mép phiến lá có răng cưa .

Cây mắc khén là gì

Hoa mắc khén có mùi rất thơm từ tinh dầu của cây, chúng mọc thành từng chùm, màu trắng xám, thời gian ra hoa khoảng chừng tháng 6-7 năm .
Đến tháng 11 dương lịch hàng năm, quả khởi đầu chín. Vỏ quả hình tròn trụ, hạt bên trong hình cầu, khi quả già có màu hơi hồng, hạt mắc khén chín màu đen óng .

Hạt mắc khén nếu ngửi qua có mùi tương tự như mùi vỏ cam, nhưng cảm giác thơm nhẹ, dễ chịu hơn. Thực khách lúc ăn ban đầu không cảm nhận được vị gì, lúc sau mới bắt đầu tê dầu lưỡi, giống việc nếm tinh dầu từ vỏ bưởi.

Quả mắc khén

Phân bố, thu hái, chế biến mắc khén

Cây mắc khén mọc hoang ở khu vực miền núi, tập trung nhiều tại các tỉnh phía Bắc. Phổ biến hơn cả phải kể đến Lai Châu, Điện Biên, Cao Bằng, Hà Giang, Sơn La, Yên Bái….

Bởi thân có nhiều gai nên muốn thu hái quả người dân sẽ phải dùng cây dài để quèo hái. Quả già mở màn chín, hái về cả chùm, rồi buộc lại thành từng bó, treo lên gác bếp cho khô, dùng dần làm gia vị hoặc thuốc .
Để lưu giữ được mùi vị thơm ngon toàn vẹn, lê dài thời hạn sử dụng lâu dài hơn, hạt mắc khén cần phải được sơ chế đúng cách .
Theo đó, chỉ nên lấy một lượng vừa đủ, rang đều trên lửa nhỏ. Sau khi rang nóng, đợi chừng 30-45 phút rồi đem giã nhỏ hay xay thành bột .
Do đặc thù của mắc khén chứa nhiều tinh dầu, nên nếu không để nguội mà xay lúc còn nóng sẽ bị dính, bột không được mịn. Bạn hoàn toàn có thể dữ gìn và bảo vệ ở chai nhựa, lọ kín, chỉ cần để ở tủ nhà bếp, không yên cầu dữ gìn và bảo vệ trong tủ lạnh .

Thành phần hóa học của mắc khén

Mắc khén chứa nhiều tinh dầu, cùng các thành phần quan trọng như alkaloid, b-pinen, d-terpinen, d-a-phellandren, d-a-dihydrocarvol, 4-caren, 4-terpinol, dl-carvotanacetone. Bên cạnh đó là chất kháng khuẩn.

Công dụng của mắc khén

Tính vị của mắc khén ấm, cay nhẹ, công dụng giảm đẩy bụng, khó tiêu, tương hỗ kích thích tiêu hóa và giảm đau nhức xương khớp hiệu suất cao .

Tác dụng của mắc khén

Mắc khén đã trở thành lựa chọn hàng đầu của đồng bào miền núi khi ứng dụng vào quá trình chế biến các món ăn ngon. Đây chính là thứ gia vị làm nên tên tuổi của nhiều món đặc sản trứ danh khắp cả nước như pa pỉnh tộp, trâu gác bếp, chẳm chéo…

Ngoài ra, dùng hạt mắc khén khô để ngâm cùng rượu còn đóng vai trò như một loại thuốc xoa bóp giúp làm giảm các vết tụ máu, bầm tím, đau nhức hệ xương khớp.

Cách sử dụng mắc khén

Với vai trò là một loại gia vị, mắc khén hạt dổi đã tăng thêm hương vị hấp dẫn, quyến rũ chó món ăn mà nó hiện diện. Để sử dụng mắc khén, bạn có thể tham khảo một số gợi ý sau đây.

1. Tẩm ướp làm thịt trâu (bò, lợn) sấy kiểu Tây Bắc nức tiếng

Thịt trâu lựa chọn phần bắp đùi là ngon nhất. Tiến hành lọc hết hàng loạt phần gân và mỡ, rồi thái miếng dọc thớ dài chừng 15 cm, rộng 7-8 cm, độ dày khoảng chừng 2-3 cm. Bạn dùng búa dần cho thịt được mềm .
Tiếp đến, bạn tẩm ướp gia vị đặc trưng gồm có hạt mắc khén đã giã nhỏ, những loại gừng, tỏi, sả, ớt khô đã băm nhỏ. Trộn đều nguyên vật liệu rồi đợi 2-3 giờ đồng hồ đeo tay cho thịt ngấm đều rồi dùng que xiên, đem treo lên gác bếp cho thịt chín từ từ .
Lưu ý không được để thịt quá sát với than củi vì như thế dễ làm thịt bên ngoài bị cháy, trong khi bên trong vẫn còn sống. Thịt chín nhờ vào khói của than củi – vật tư mà người dân tộc bản địa Thái, Mường đun quanh năm, cùng với gia vị tẩm ướp .
Những miếng thị sấy chín đượm mùi mang sức mê hoặc thật riêng sẽ lấy xuống, cất đi dùng dần. Khi ăn xé chấm cùng tương ớt sẽ làm nức lòng bất kể thực khách nào .
Cách sử dụng hạt mắc khén

2. Các món nướng

Những người dân ở vùng núi cao, mỗi khi đi nương, rừng đều đem theo bên mình gói nhỏ bột mắc khén để thuận tiện sử dụng nướng thịt, cá ngay tại chỗ. Nhờ mùi vị đặc trưng lại được lan tỏa bằng lửa luôn có khả năng kích thích mọi giác quan.

Tùy thuộc vào từng loại thịt mà người ta sẽ chế biến theo phương pháp tẩm ướp mắc khén riêng không liên quan gì đến nhau .

Nếu là thịt lợn, dùng phần ba chỉ với độ nạc, mỡ vừa phải, không quá ngấy mà cũng chẳng bị khô. Từ thịt đem thái thành các miếng vuông vừa ăn, thêm mắc khén, hành khô, mì chính, bột cách ướp chừng 30 phút rồi nướng trên bếp than hoa.

Tương tự thịt lợn, ngoài mắc khén, bạn hãy dùng thêm lá chanh, gừng, ớt, bột canh và mì chính ướp cùng thịt gà. Đợi 45 phút để ngấm đều gia vị, gói bọc bằng giấy bạc, nướng bằng than hoa hoặc lò nướng đều được .

Cách chế biến hạt mắc khén kết hợp cùng gia vị gồm mắc khén, mùi tàu, húng dũi, thì là, hành, tỏi, ớt và bột canh để ướp cùng cá rồi nướng chắc chắn tạo nên sự lôi cuốn khó cưỡng.

Lúc ăn chấm cùng chẳm chéo mới cảm nhận hết mùi vị tuyệt vời trong những món nướng chuẩn vị Tây Bắc .

3. Pha nước chấm

Cho một chút ít bột mắc khén vào bát nước mắm dùng để chấm bất kỳ món ăn nào cũng đều tuyệt vời, từ rau luộc cho đến thịt, cá .

4. Làm chẳm chéo

Để hiểu được hết giá trị của mắc khén là gì nhất định bạn phải biết đến chẳm chéo – món chấm hội tụ toàn toàn tinh túy ẩm thực núi rừng Tây Bắc.

Cách chế biến hạt mắc khénSử dụng mắc khén, muối rang khô, ớt khô bỏ hạt nướng giòn. Đêm tổng thể giã thành bột mịn, trộn lẫn với nhau .
Khi đó, bạn sẽ có được món chấm gọi là chẳm chéo với mùi thơm hăng mắc, mà vị lại dịu giống như ô mai, phảng phất thêm chất núi rừng cay nồng tựa như hương quế, hương hồi .
Từ công thức này, người ta hoàn toàn có thể biến tấu ra nhiều loại chẳm chéo khác nhau tùy thuộc vào từng sở trường thích nghi, món ăn đơn cử. Một lần thôi được chiêm ngưỡng và thưởng thức những món ăn có gia vị là mắc khén sẽ để lại ấn tượng thâm thúy, khó quên trong bạn .
Chéo cá : Người ta bắt vài con cá suối nhỏ, nướng cho vàng, giã nhuyễn cùng với bát chéo cơ bản sẽ có ngay chéo pà dùng chấm những loại rau, măng luộc rất mê hoặc .
Chéo gan gà : Chuẩn bị gan gà ( vịt ), luộc chín, lại nướng qua cho thơm. Thái thêm lá chanh, giã cùng chẳm chéo sẵn có, cho chút nước luộc gà ( vịt ) vào bát nước chấm đánh nhuyễn là được .
Chéo pịa : Thứ nước đắng ở bộ phận ruột non con trâu được gọi là pịa. Người ta sẽ lấy pịa chưng lên, cho thêm vào miếng thịt trâu nhỏ nhằm mục đích mục tiêu tạo ra mùi vị riêng .

Sau đó, trộn cùng chéo từ quả mắc khén đã chuẩn bị, thêm chút lá chanh. Khi chấm cùng thịt trâu nướng, luộc, hấp tạo ra hương vị ngọt ngọt, bùi bùi, đăng đắng thật khác lạ.

Giá mắc khén và cách nhận ra nguyên vật liệu đúng chuẩn

Hiện nay, thứ gia vị nổi tiếng Tây Bắc đã được nhiều người biết đến nên xuất hiện khắp mọi nơi trên cả nước, Giao hàng nhu yếu tiêu dùng. Tuy vậy, không phải ai cũng biết cách nhận ra giá thành và chất lượng mắc khén đúng chuẩn .
Giá mắc khén

1. Giá mắc khén trên thị trường có sự chênh lệch

Báo giá mắc khén trên thị trường rất phong phú. Sở dĩ có sự chênh là do xuất phát từ chất lượng của nguyên vật liệu, cũng như chủ trương bán hàng từ địa chỉ phân phối .
Mắc khén sau khi thu hái tươi sẽ được đem về phơi khô. Chính kỹ thuật phơi khô tại mỗi cơ sở sẽ có tác động ảnh hưởng trực tiếp đến việc giữ toàn vẹn hương thơm hay không .

2. Cách nhận biết mắc khén đúng chuẩn chất lượng

Mắc khén Tây Bắc chỉ có một loại duy nhất. Tuy nhiên do đặc điểm hình thái, màu sắc khá giống với xuyên tiêu mà gây ra sự nhầm lẫn ở một số người dùng.

Cách phân biệt đúng chuẩn nhất không gì khác đó là cảm nhận vùi vị. Mắc khén thơm rất dịu, lạ, ngửi qua giống như mùi hương vỏ quả cam .
Không ít cơ sở kinh doanh thương mại đã tận dụng sự nhầm lẫn đó để đánh vào lòng tin người mua, phân phối loại sản phẩm kém chất lượng, gắn mác mắc khén. Để tránh mắc lừa, bạn hãy nhìn nhận điểm đến mua hàng với những thông tin đơn cử .
Tại địa chỉ uy tín khi nào cũng để hiện phần phản hồi do người mua đã từng mua hàng nhìn nhận để bạn tìm hiểu thêm .
Thông thường, ít nơi không được cho phép kiểm tra mẫu sản phẩm. Nhưng bạn đừng tự đánh mất quyền hạn, hãy nhu yếu được thỏa mãn nhu cầu mong ước phân biệt mắc khén có thực sự đúng chuẩn hay không .
Mắc khén hạt dổi

Những ai nên dùng mắc khén ?

Mắc khén cho vị đặc biệt, khi nếm sẽ thấy tê tê đầu lưỡi, nhưng lại không cay nồng như ớt nên mọi người đều có thể ăn được. Vì thế, bạn đừng quên chuẩn bị sẵn cho căn bếp gia đình mình thứ gia vị độc đáo này.

Đối tượng không nên dùng mắc khén

Cách sử dụng hạt mắc khén luôn khơi gợi nguồn cảm hứng ăn uống vô cùng thú vị. Thế nhưng, với tính vị cay ấm nên những người thường xuyên nổi mụn, bị táo bón không nên dùng, dễ khiến tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn.

Liều lượng sử dụng mắc khén cũng nên vừa phải, nếu quá ít sẽ không cảm nhận được hết mùi vị thơm ngon, còn khi quá nhiều lại hoàn toàn có thể làm món ăn bị đắng .

Sự xuất hiện của mắc khén đã góp phần làm nên sự đặc sắc cho nền ẩm thực núi rừng Tây Bắc nói riêng và Việt Nam nói chung. Bằng hương vị không thể trộn lẫn, bạn sẽ không thể nào quên hương vị trong mỗi món ăn có thứ gia vị này.

Source: dolatrees.com
Category: Cây

Đàm Minh Đứchttps://dolatrees.com
Tôi là Đàm Minh Đức người đã từng gắn bó và nghiên cứu rất nhiều năm trong ngành nông nghiệp. Trong đầu tôi luôn suy nghĩ về việc trồng cây gì và ăn quả gì để dân tộc Việt Nam bớt nghèo. Dolatrees là một Websites được viết từ những trải nghiệm thực tế và từ cái tâm của mình. Đây là một kênh bạn có thể tham khảo để nâng cao sức khỏe và cuộc sốc của bạn

Read More

Related Articles

BÌNH LUẬN

Vui lòng nhập bình luận của bạn
Vui lòng nhập tên của bạn ở đây